Με αφορμή την ημέρα για την καταπολέμηση της έμφυλης βίας

Του Γιώργου Τσίπη, αρχαιολόγου

Με αφορμή την ημέρα για την καταπολέμηση της έμφυλης βίας (25/11), αποφάσισα να σχολιάσω όσα άκουσα στην συζήτηση που διεξήχθη στο ελληνικό κοινοβούλιο, κατά την... διαδικασία των επίκαιρων ερωτήσεων. Τί μας είπε, λοιπόν, η κ. Ζωή Κωνσταντοπούλου, ανάμεσα σε άλλoυς, που τοποθετήθηκαν επί του θέματος; Αναφέρομαι σε αυτήν, συγκεκριμένα, καθώς είναι πρόεδρος κόμματος, έμπειρη νομικός, ενώ έχει διατελέσει και πρόεδρος της βουλής (δηλαδή τρίτος τη τάξει πολιτειακός παράγοντας). Είναι πολύ σημαντικό, λέει, να κατανοήσουμε ότι οι γυναίκες που δολοφονούνται, δολοφονούνται επειδή είναι γυναίκες. Μάλιστα. Άρα να υποθέσουμε, σύμφωνα πάντα με την μανιχαϊστική προσέγγιση της κ. Κωνσταντοπούλου, ότι και οι άνδρες που δολοφονούνται, δολοφονούνται επειδή είναι άνδρες; Όχι βέβαια, γιατί τότε θα χαλούσε το αφήγημα του ισχυρού άντρα, που δολοφονεί μια γυναίκα, επειδή είναι γυναίκα. Συνεπώς, η γυναίκα δολοφονείται λόγω της εγγενούς αδυναμίας της (συμπεριλαμβανομένης της εγγενούς θυματοποίησης), χωρίς κατά έναν μαγικό τρόπο να μπορεί να αποδειχθεί η de facto βιολογική και κοινωνική ανωτερότητα του κάθε άντρα, που δολοφονεί μια γυναίκα, επειδή είναι γυναίκα. Αυτά λέγονται στο ελληνικό κοινοβούλιο και στην βάση αυτών των κυβιστήσεων ζητάνε την ποινικοποίηση του όρου "γυναικοκτονία"- και μετά απορούν, κιόλας, που ο πρωθυπουργός δεν προσέρχεται στην βουλή για να τους απαντήσει. Η αλήθεια είναι ότι ο πρωθυπουργός δεν πηγαίνει στην βουλή, γιατί δεν έχει σοβαρή και αξιόπιστη αντιπολίτευση απέναντί του (και καλά κάνει και δεν πηγαίνει). Δυστυχώς, επίσης, οι ενστάσεις της κ. Κωνσταντοπούλου στερούνται στοιχειώδους δημοκρατικότητας, καθώς το κόμμα της, το οποίο η ίδια αποκαλεί κίνημα, δεν έχει καταφέρει να οργανώσει ούτε μία στοιχειώδη συνέλευση (για συνέδριο δεν συζητάμε καν). Δεν έχει όργανα, ούτε εκλεγμένους αντιπροσώπους, σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, ούτε και η ίδια είναι εκλεγμένη στην θέση της προέδρου (αυτοχρίστηκε πρόεδρος). Η κ. Κωνσταντοπούλου αποφασίζει μόνη της (παρέα με τον σύντροφό της) και αυτό το ονομάζει αντιπροσώπευση. Στην απάντησή του, ο υφυπουργός κ. Μπούγας είπε ότι, σύμφωνα με την τελευταία νομοθεσία (άρθρο 82Α Π.Κ.), τα πλημμελήματα και τα κακουργήματα, πλην της ανθρωποκτονίας, εφόσον τελούνται σε βάρος γυναικών, τιμωρούνται αυστηρότερα.

Αν λοιπόν υπήρχε σοβαρή αντιπολίτευση, με τεκμηριωμένες αντιρρήσεις, θα ακούγαμε ότι δεν υπάρχει κράτος πρόνοιας, ή ότι τέλος πάντων οι δομές αυτού του κράτους υπολειτουργούν (και οι ευθύνες είναι συγκεκριμένες). Δεν υπάρχει διαθέσιμος κοινωνικός λειτουργός, σε 24ωρη βάση, για κάθε οικογένεια ή ζευγάρι που αντιμετωπίζει προβλήματα. Η αστυνομία δεν είναι δίπλα σε κάθε πολίτη και αυτό δεν έχει σχέση με το φύλο. Αντ' αυτού, η κ. Κωνσταντοπούλου, εργαλειοποιώντας τις άτυχες γυναίκες, δεν σχολίασε, εν σχέσει με την υπόθεση των Αγίων Αναργύρων (στην οποία και αναφέρθηκε), ότι είναι η λάθος διοικητική διαδικασία που ακολουθείται και που συνετέλεσε στο έγκλημα, αλλά το γεγονός ότι το θύμα ήταν γυναίκα. Αν δηλαδή ένας άντρας κινδύνευε και ήταν κοντά σε αστυνομικό τμήμα, την ώρα που κινδύνευε, η αστυνομία θα ήταν δίπλα του, επειδή είναι άντρας. Αυτά δεν είναι σοβαρά πράγματα, κι εν πάση περιπτώσει δεν μπορούμε εμείς να γνωρίζουμε το υπόβαθρο της σχέσης δύο ανθρώπων, που οδηγεί σε τέτοιες ακραίες συμπεριφορές, ούτε και μπορούμε να προδικάζουμε την ετυμηγορία ενός δικαστηρίου (αθώος ή ένοχος κρίνεται κανείς από το δικαστήριο- και φυσικά το δικαστήριο κρίνεται και το ίδιο για την αξιοπιστία του). Επίσης, η περαιτέρω ποινικοποίηση της κοινωνικής ζωής, ούτε αριστερή αντίληψη είναι (για την οποία υπερηφανεύεται, κατά τα άλλα, η κ. Κωνσταντοπούλου, και όχι μόνο αυτή φυσικά), ούτε απαραίτητα αποτελεσματική. Πολλές χώρες έχουν ποινικοποιήσει τον όρο "γυναικοκτονία", πχ. η Κύπρος, αλλά το πρόβλημα συνεχίζει και σε αυτές τις χώρες να υπάρχει ή και να διογκώνεται. Επιπλέον, το γεγονός ότι κάποιες χώρες έφτασαν στο σημείο να ποινικοποιήσουν τον όρο, δείχνει ότι απέτυχαν στο κομμάτι της πρόληψης, με αποτέλεσμα να καλούνται εκ των υστέρων να διορθώσουν, ή απλά να διαχειριστούν την ίδια τους την αποτυχία. Η εγκληματικότητα στις ΗΠΑ, επίσης, δεν έχει εκλείψει, παρά την ισχύ της κατάπτυστης θανατικής ποινής, στις μισές σχεδόν πολιτείες, αλλά και τις διεθνείς εκκλήσεις για μορατόριουμ (αντιθέτως, η οπλοκατοχή αυξάνεται συνεχώς). Θα πρέπει ακόμα να λάβουμε υπ' όψιν ότι και στο παρελθόν είχαμε αντίστοιχα περιστατικά, πλην όμως ήταν υποδηλωμένα (το επιχείρημα είναι λογικό). Αυτό από μόνο του δείχνει ότι η ορατότητα του προβλήματος έχει ενισχυθεί, άρα και η ευαισθητοποίηση που οδηγεί σε αυτήν.

Η βία και η κοινωνική αδικία είναι κάτι πολύ συνθετότερο, από τα εύπεπτα παραμύθια διαφόρων δημαγωγών. Δεν είναι τυχαίο που ένα από τα επιχειρήματα που συχνά επικαλούνται οι φεμινίστριες, στην προσπάθειά τους να αποδείξουν την ανισότητα (που υπάρχει, φυσικά, αλλά κατά περίπτωση), είναι ότι οι άνδρες ανελίσσονται πιο εύκολα στις διάφορες επαγγελματικές θέσεις. Τα περισσότερα ηγετικά στελέχη είναι, λέει, άνδρες. Άρα το θέμα είναι η κοινωνική άνοδος, δηλαδή η κατάκτηση της εξουσίας. Αν είναι έτσι, λοιπόν, μόνο στο δημόσιο να κοιτάξουμε, στις περισσότερες υπηρεσίες, που εγώ τουλάχιστον γνωρίζω, προΐστανται γυναίκες. Αυτό από μόνο του λύνει το το πρόβλημα; Πόσες γυναίκες και πόσοι άνδρες δεν θα γίνουν ποτέ προϊστάμενοι; Πάμπολλοι. Θα χάσουμε το μέτρημα. Καταλαβαίνω όμως ότι είναι πιο βολικό να αποδίδεις ευθύνες, παρά να τις μετράς. Η αλήθεια βέβαια είναι, για όσους την προτιμούν, ότι ο φεμινισμός έχει χάσει τον προσανατολισμό του, γι' αυτό και έχει ξεπέσει σε αυτή την τραγική κατάσταση. Οι γυναίκες είναι παντού σήμερα. Στην αγορά εργασίας, μάλιστα, κυριαρχούν σε πολλούς κλάδους (κομμωτική, αισθητική, νοσηλευτική, πωλήσεις, κ.ά.). Σε πολλούς από αυτούς τους κλάδους, οι άντρες είναι σχεδόν αποκλεισμένοι. Προσφάτως στερήθηκα θέσης απασχόλησης, λόγω του φύλου μου. Έτσι είναι. Η αντιστροφή των όρων της συζήτησης καταστρέφει το κυρίαρχο αφήγημα. Μελέτες έχουν επίσης καταδείξει ότι οι άνδρες, σήμερα, ακόμα και σε νεαρές ηλικίες, δηλώνουν καταπιεσμένοι από το φεμινιστικό ντελίριο στο οποίο επενδύουν άτομα και φορείς, τόσο σε προσωπικό, όσο και σε επαγγελματικό ή γενικά κοινωνικό επίπεδο. Είναι εμφανές ότι δεν γίνεται καμία συζήτηση για την έμφυλη διάσταση άλλων μορφών κοινωνικής αδικίας, όπως για παράδειγμα τα σοβαρά εργατικά ατυχήματα, τα οποία στην πλειονότητά τους αφορούν σε άνδρες εργαζομένους (οικοδόμοι, ντελιβεράδες, ναυτεργάτες, κλπ.), κάτι που δείχνει ότι υπάρχει ένα βαθύ κοινωνικό υπόβαθρο που συνδέει τον ανδρικό κοινωνικό ρόλο με ανθυγιεινές και ριψοκίνδυνες θέσεις εργασίας. Μήπως οι άνδρες, τελικά, δεν είναι και τόσο τυχεροί και ισχυροί, όχι τουλάχιστον στο σύνολό τους; Έχουν όλοι οι άνδρες ισότιμη πρόσβαση στο σύστημα υγείας; Ζουν αξιοπρεπώς; Τρέφονται σωστά; Τα προσωπικά τους δεδομένα διασφαλίζονται επαρκώς, σε όλους τους τομείς της προσωπικής και κοινωνικής τους ζωής; Θυμίστε μου επίσης, πηγαίνουν οι γυναίκες στον στρατό, ή μήπως τελικά δεν είμαστε όλοι ίσοι, κατά το Σύνταγμα της χώρας; Μα, αν πήγαιναν οι γυναίκες στον στρατό, το αφήγημα του κυρίαρχου ανδρισμού, που είναι αυτό που ουσιαστικά συντηρεί την στρατολόγηση των αρρένων πολιτών (ο στρατός σε κάνει άντρα, άλλωστε), δεν θα μπορούσε ποτέ να προσδώσει υπεραξία στα αιτήματα του φεμινισμού. Για να υπάρχει φεμινισμός, πρέπει πρώτα να υπάρχει ανδρισμός- και αυτή είναι μια αλήθεια που ξεβολεύει.

O κ. Γ. Τσίπης έχει διατελέσει αιρετός τοπικός σύμβουλος νέων (ΤΟ.ΣΥ.Ν.) του πρώην δήμου Αντιγονιδών