Ο Μ Α Δ Α Π Ρ Ω Τ Η
Α1. Να αποδώσετε με συντομία το περιεχόμενο των παρακάτω ιστορικών όρων:
Κλήριγκ, Ηνωμένη Αντιπολίτευσις, Μικτή Επιτροπή Ανταλλαγής. Μονάδες 12
Κλήριγκ, Ηνωμένη Αντιπολίτευσις, Μικτή Επιτροπή Ανταλλαγής. Μονάδες 12
Α2. Να γράψετε στο τετράδιο σας τα γράμματα της Στήλης Α και δίπλα τον αριθμό της πρότασης από τη στήλη Β που
αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση
Α Β
α. Πεδινοί 1. Υποστήριζε ότι το Κοινοβούλιο έπρεπε να έχει ισχυρή θέση στο
πολιτικό σύστημα.
β. Εθνικό κόμμα 2. Προγραμματική του δήλωση υπήρξε η αναμόρφωση του πολιτικού
συστήματος.
γ. Λαϊκό κόμμα 3. Με παρεμβάσεις στο στρατό επιχείρησε τη δημιουργία σώματος
«πραιτοριανών»
δ. Ραλλικό κόμμα 4. Υποστήριζε την πολιτισμική εξάπλωση στην Οθωμανική αυτοκρατορία
ε. Κόμμα Φιλελευθέρων 5. Προσπάθησε να εκμεταλλευτεί τη συμμετοχή του αρχηγού στα πολιτικά
πράγματα μετά το κίνημα του 1909
6. Διασφάλισε τη διάκριση των εξουσιών
Μονάδες 10
αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση
Α Β
α. Πεδινοί 1. Υποστήριζε ότι το Κοινοβούλιο έπρεπε να έχει ισχυρή θέση στο
πολιτικό σύστημα.
β. Εθνικό κόμμα 2. Προγραμματική του δήλωση υπήρξε η αναμόρφωση του πολιτικού
συστήματος.
γ. Λαϊκό κόμμα 3. Με παρεμβάσεις στο στρατό επιχείρησε τη δημιουργία σώματος
«πραιτοριανών»
δ. Ραλλικό κόμμα 4. Υποστήριζε την πολιτισμική εξάπλωση στην Οθωμανική αυτοκρατορία
ε. Κόμμα Φιλελευθέρων 5. Προσπάθησε να εκμεταλλευτεί τη συμμετοχή του αρχηγού στα πολιτικά
πράγματα μετά το κίνημα του 1909
6. Διασφάλισε τη διάκριση των εξουσιών
Μονάδες 10
Β1. Να επισημάνετε τα κριτήρια βάσει των οποίων η Πολιτεία κατένειμε τους πρόσφυγες στον Ελλαδικό χώρο. Μονάδες 15
Β2. Να αναφερθείτε στον ρόλο της Τράπεζας της Ελλάδας στην Εθνική οικονομία. Μονάδες 13
Ο Μ Α Δ Α Δ Ε Υ Τ Ε Ρ Η
Θ Ε Μ Α Γ
Λαμβάνοντας υπόψη το περιεχόμενο της πηγής και τις πληροφορίες του βιβλίου σας, να προσδιορίσετε τους παράγοντες οι οποίοι οδήγησαν στην Επανάσταση του 1862.
Λαμβάνοντας υπόψη το περιεχόμενο της πηγής και τις πληροφορίες του βιβλίου σας, να προσδιορίσετε τους παράγοντες οι οποίοι οδήγησαν στην Επανάσταση του 1862.
Μονάδες 25
ΠΗΓΗ 1
Ο Όθων, δεχθείς άκων την εγκαθίδρυσιν συνταγματικού πολιτεύματος, δεν είχε την διάθεσιν της πιστής εφαρμογής αυτού.
Ευθώς εξ’ αρχής, παραβιάζων το πνεύμα του Συντάγματος, ανεμίχθη εις έργα διοικητικά, επεμβαίνων εις τας βουλευτικάς
εκλογάς και προσπαθών εκδήλως να συγκεντρώση εις χείρας του περισσότεραν εξουσίαν. Προ δε της αντιστάσεως, την οποίαν
εύρισκε δεν εδίσταζεν, ως είναι ευνόητον, να λάβη μέτρα πιεστικά κατά της ελευθερίας του τύπου και της ανεξαρτησίας των συνειδήσεων, τουθ’ όπερ εξήητεν ακόμη περισσότερον την κατ’ αυτού αντιπολίτευσιν και προητοίμαζε την πτώσιν του.
Ο βασιλεύς έρρεπε φύσει «προς το σύστημα της συγκεντρώσεως», πολιτικοί δε, όπως ο Κωλλέτης, «τελειοποιήσαντες αυτό,
και τον Όθωνα ενεθάρρυναν εις αυστηροτέραν εφαρμογήν και αυτοί εφήρμοσαν απηνέστερον… Η καταστολή της ελευθερίας
των δημοκρατικών Αρχών, η καταδίωξις του τύπου, η επέμβασις εις τας ευλογάς τας τε βουλευτικάς και τας των δήμων, η
αποβολή πάντων των οπωσούν ανεξάρτητον εχόντων το φρόνημα δημοσίων λειτουργών, και ιδίως των της Θέμιδας… η δια
παντός τρόπου πίεσις της συνειδήσεως των δικαστών, η διαστροφή των νόμων, ταύτα, και άλλα εις εν μόνον απέβλεπαν, εις την σύμπτυξιν πάσης δυνάμεως εις χείρας της εξουσίας και την δι’ αυτής παγίωσιν κυβερνήσεως πανισχύρου και διαρκούς…
Η προϊούσα κοινωνική εξέλιξις ενίσχυε το φιλελεύθερον και δημοκρατικόν πνεύμα, ούτως ώστε αι απολυταρχικαί τάσεις να
μην είναι ανεκταί και να υπονομεύεται τουναντίον δια συνεχούς δράσεως η βασιλεία του Όθωνος. Βοηθούσης δε και της
αναμίξεως των αντιπροσώπων των Προστατίδων Δυνάμεων εις την πολιτικήν ζωήν της χώρας, η οποία δεν έπαυε κατά τα έτη της απολυταρχίας και της συνταγματικής μοναρχίας, η θέσις του Όθωνος κατέστη τόσον επισφαλής, ώστε ευκόλως ανετράπη δι’ επαναστάσεως, μολονότι όπως φαίνεται δεν ημφεσβητούντο ωρισμένη αρεταί που και ανεγνωρίζετο η ταύτισις της ηγεμονικής του φιλοδοξίας προς τα εθνικά ιδανικά της εποχής εκείνης.
Ο Όθων, δεχθείς άκων την εγκαθίδρυσιν συνταγματικού πολιτεύματος, δεν είχε την διάθεσιν της πιστής εφαρμογής αυτού.
Ευθώς εξ’ αρχής, παραβιάζων το πνεύμα του Συντάγματος, ανεμίχθη εις έργα διοικητικά, επεμβαίνων εις τας βουλευτικάς
εκλογάς και προσπαθών εκδήλως να συγκεντρώση εις χείρας του περισσότεραν εξουσίαν. Προ δε της αντιστάσεως, την οποίαν
εύρισκε δεν εδίσταζεν, ως είναι ευνόητον, να λάβη μέτρα πιεστικά κατά της ελευθερίας του τύπου και της ανεξαρτησίας των συνειδήσεων, τουθ’ όπερ εξήητεν ακόμη περισσότερον την κατ’ αυτού αντιπολίτευσιν και προητοίμαζε την πτώσιν του.
Ο βασιλεύς έρρεπε φύσει «προς το σύστημα της συγκεντρώσεως», πολιτικοί δε, όπως ο Κωλλέτης, «τελειοποιήσαντες αυτό,
και τον Όθωνα ενεθάρρυναν εις αυστηροτέραν εφαρμογήν και αυτοί εφήρμοσαν απηνέστερον… Η καταστολή της ελευθερίας
των δημοκρατικών Αρχών, η καταδίωξις του τύπου, η επέμβασις εις τας ευλογάς τας τε βουλευτικάς και τας των δήμων, η
αποβολή πάντων των οπωσούν ανεξάρτητον εχόντων το φρόνημα δημοσίων λειτουργών, και ιδίως των της Θέμιδας… η δια
παντός τρόπου πίεσις της συνειδήσεως των δικαστών, η διαστροφή των νόμων, ταύτα, και άλλα εις εν μόνον απέβλεπαν, εις την σύμπτυξιν πάσης δυνάμεως εις χείρας της εξουσίας και την δι’ αυτής παγίωσιν κυβερνήσεως πανισχύρου και διαρκούς…
Η προϊούσα κοινωνική εξέλιξις ενίσχυε το φιλελεύθερον και δημοκρατικόν πνεύμα, ούτως ώστε αι απολυταρχικαί τάσεις να
μην είναι ανεκταί και να υπονομεύεται τουναντίον δια συνεχούς δράσεως η βασιλεία του Όθωνος. Βοηθούσης δε και της
αναμίξεως των αντιπροσώπων των Προστατίδων Δυνάμεων εις την πολιτικήν ζωήν της χώρας, η οποία δεν έπαυε κατά τα έτη της απολυταρχίας και της συνταγματικής μοναρχίας, η θέσις του Όθωνος κατέστη τόσον επισφαλής, ώστε ευκόλως ανετράπη δι’ επαναστάσεως, μολονότι όπως φαίνεται δεν ημφεσβητούντο ωρισμένη αρεταί που και ανεγνωρίζετο η ταύτισις της ηγεμονικής του φιλοδοξίας προς τα εθνικά ιδανικά της εποχής εκείνης.
Α. Σβώλου, Τα Ελληνικά Συντάγματα σελ: 79-80
Θ Ε Μ Α Δ
Στηριγμένοι στην πηγή που ακολουθεί και στις ιστορικές σας γνώσεις να καταγράψετε τις προσπάθειες των Ποντίων, την περίοδο 1919-1921 να δημιουργήσουν ανεξάρτητο κράτος Μονάδες 25
Στηριγμένοι στην πηγή που ακολουθεί και στις ιστορικές σας γνώσεις να καταγράψετε τις προσπάθειες των Ποντίων, την περίοδο 1919-1921 να δημιουργήσουν ανεξάρτητο κράτος Μονάδες 25
ΠΗΓΗ 1
Από τον Απρίλιο του 1919 η εκπροσώπηση των ποντιακών διεκδικήσεων ανατίθεται στο μητροπολίτη Χρύσανθο, που πείθεται να
υιοθετήσει τη συμβιβαστική άποψη του Βενιζέλου για Ομοσπονδιακό Αρμενικό κράτος, όπου θα ίσχυε για τους Έλληνες
καθεστώς αυτονομίας. Στις επαφές του με τους ιθύνοντες του Συνεδρίου ο μητροπολίτης συνάντησε ευνοϊκή αποδοχή των
απόψεων του. Ο Ουίλσον, ο Κλεμανσώ και ο Ταρντιέ έδειξαν διατεθειμένοι να υποστηρίξουν τις προτάσεις του, που αντίθετα προκάλεσαν την αντίδραση τόσο των Αρμενίων όσο και τον Ελλήνων του Πόντου. Την 1/14 Μαΐου 1919 οι εκπρόσωποι των
Ποντίων στο Παρίσι με υπόμνημα τους στη Συνδιάσκεψη επιμένουν στη δημιουργία ανεξάρτητης Ποντιακής δημοκρατίας κάτω
από την ελληνική προστασία ή με εντολή των Η.Π.Α. Αλλά τα αλλεπάλληλα αντιφατικά διαβήματα των ενδιαφερομένων μερών
εξάντλησαν την υπομονή των Συνέδρων και είχαν αρνητικές επιπτώσεις στην ποντιακή υπόθεση. Ο βρετανός αρμόδιος Formbes
Adam, που μελέτησε τις προτάσεις του Χρύσανθου, αποφάνθηκε ότι η δημιουργία αυτόνομου κράτους στον Πόντο θα εγκαινίαζε
νέα σειρά αξιώσεων για ένωση με την Ελλάδα και επικίνδυνο προηγούμενο για ανάλογες διεκδικήσεις των υπολοίπων
μειονοτήτων της Αρμενίας. Από τον Απρίλιο του 1919 οι Πόντιοι προσανατολίζονται στη δημιουργία εθνικού στρατού για την
απόκτηση της ανεξαρτησίας. Παράλληλα ο Χρύσανθος, επιστρέφοντας στην Κωνσταντινούπολη το Σεπτέμβριο του 1919, συζητεί
με Τούρκους ιθύνοντες και αντιπροσώπους του Κεμάλ την προοπτική αυτονομίας του Πόντου με ισοπολιτεία Τούρκων και
Ελλήνων υπό την κηδεμονία της Κοινωνίας των Εθνών. Τελικά όμως προκρίθηκε η λύση Ποντοαρμενικής ομοσπονδίας και τον
Ιανουάριο του 1920 υπογράφηκε σχετική συμφωνία από τον μητροπολίτη Χρύσανθο και τον πρόεδρο της Αρμενικής
Δημοκρατίας Χατισιάν. Συμφωνήθηκε στρατιωτική συνεργασία Ελλάδος και Αρμενίας για την προστασία του Πόντου από
τουρκικά στρατεύματα. Η άρνηση των Άγγλων να επιτρέψουν την εφαρμογή του στρατιωτικού μέρους της συμφωνίας και τη
συγκρότηση εθνικών ποντιακών ταγμάτων συνετέλεσε στην ήττα των Αρμενίων στο Ερζερούμ, στην συνθηκολόγηση τους με τον
Κεμάλ (Δεκέμβριος 1920) και στην εγκατάλειψη του ποντιακού πληθυσμού στο έλεος των τουρκικών στρατευμάτων.
Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμος ΙΕ΄, σελ.112-113
Από τον Απρίλιο του 1919 η εκπροσώπηση των ποντιακών διεκδικήσεων ανατίθεται στο μητροπολίτη Χρύσανθο, που πείθεται να
υιοθετήσει τη συμβιβαστική άποψη του Βενιζέλου για Ομοσπονδιακό Αρμενικό κράτος, όπου θα ίσχυε για τους Έλληνες
καθεστώς αυτονομίας. Στις επαφές του με τους ιθύνοντες του Συνεδρίου ο μητροπολίτης συνάντησε ευνοϊκή αποδοχή των
απόψεων του. Ο Ουίλσον, ο Κλεμανσώ και ο Ταρντιέ έδειξαν διατεθειμένοι να υποστηρίξουν τις προτάσεις του, που αντίθετα προκάλεσαν την αντίδραση τόσο των Αρμενίων όσο και τον Ελλήνων του Πόντου. Την 1/14 Μαΐου 1919 οι εκπρόσωποι των
Ποντίων στο Παρίσι με υπόμνημα τους στη Συνδιάσκεψη επιμένουν στη δημιουργία ανεξάρτητης Ποντιακής δημοκρατίας κάτω
από την ελληνική προστασία ή με εντολή των Η.Π.Α. Αλλά τα αλλεπάλληλα αντιφατικά διαβήματα των ενδιαφερομένων μερών
εξάντλησαν την υπομονή των Συνέδρων και είχαν αρνητικές επιπτώσεις στην ποντιακή υπόθεση. Ο βρετανός αρμόδιος Formbes
Adam, που μελέτησε τις προτάσεις του Χρύσανθου, αποφάνθηκε ότι η δημιουργία αυτόνομου κράτους στον Πόντο θα εγκαινίαζε
νέα σειρά αξιώσεων για ένωση με την Ελλάδα και επικίνδυνο προηγούμενο για ανάλογες διεκδικήσεις των υπολοίπων
μειονοτήτων της Αρμενίας. Από τον Απρίλιο του 1919 οι Πόντιοι προσανατολίζονται στη δημιουργία εθνικού στρατού για την
απόκτηση της ανεξαρτησίας. Παράλληλα ο Χρύσανθος, επιστρέφοντας στην Κωνσταντινούπολη το Σεπτέμβριο του 1919, συζητεί
με Τούρκους ιθύνοντες και αντιπροσώπους του Κεμάλ την προοπτική αυτονομίας του Πόντου με ισοπολιτεία Τούρκων και
Ελλήνων υπό την κηδεμονία της Κοινωνίας των Εθνών. Τελικά όμως προκρίθηκε η λύση Ποντοαρμενικής ομοσπονδίας και τον
Ιανουάριο του 1920 υπογράφηκε σχετική συμφωνία από τον μητροπολίτη Χρύσανθο και τον πρόεδρο της Αρμενικής
Δημοκρατίας Χατισιάν. Συμφωνήθηκε στρατιωτική συνεργασία Ελλάδος και Αρμενίας για την προστασία του Πόντου από
τουρκικά στρατεύματα. Η άρνηση των Άγγλων να επιτρέψουν την εφαρμογή του στρατιωτικού μέρους της συμφωνίας και τη
συγκρότηση εθνικών ποντιακών ταγμάτων συνετέλεσε στην ήττα των Αρμενίων στο Ερζερούμ, στην συνθηκολόγηση τους με τον
Κεμάλ (Δεκέμβριος 1920) και στην εγκατάλειψη του ποντιακού πληθυσμού στο έλεος των τουρκικών στρατευμάτων.
Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμος ΙΕ΄, σελ.112-113
Α Π Α Ν Τ Η Σ Ε Ι Σ
Ο Μ Α Δ Α Π Ρ Ω Τ Η
Α1. Κλήριγκ: Βλέπε σχολικό εγχειρίδιο, σελ. 54: «Στο εξωτερικό εμπόριο… θετικά στοιχεία».
Ηνωμένη Αντιπολίτευσις: Βλ. σχολ. εγχειρ. σελ.210: «Γύρω από το Βενιζέλο… με τον πρίγκιπα».
Μικτή Επιτροπή Ανταλλαγής: Βλ. σχολ. εγχειρ. σελ.151-152: «Με βάση… ανταλλαξίμων».
Ηνωμένη Αντιπολίτευσις: Βλ. σχολ. εγχειρ. σελ.210: «Γύρω από το Βενιζέλο… με τον πρίγκιπα».
Μικτή Επιτροπή Ανταλλαγής: Βλ. σχολ. εγχειρ. σελ.151-152: «Με βάση… ανταλλαξίμων».
Α2. α. 3, β. 5, γ. 2, δ. 1, ε. 6
Β1. Βλ. σχολ. εγχειρ., σελ. 153-154: «Για την αποκατάσταση… παραμεθόριες περιοχές.»
Β2. Βλ. σχολ. εγχειρ., σελ. 53: «Το 1927… το 1929»
Ο Μ Α Δ Α Δ Ε Υ Τ Ε Ρ Η
ΘΕΜΑ Γ
Το σύνταγμα του 1844 συντάχθηκε με σκοπό τον περιορισμό των βασιλικών εξουσιών. Οι ηγέτες των τριών ξενικών
κομμάτων, οι οποίοι διηύθηναν τις εργασίες της Εθνοσυνέλευσης (1843-1844), πέτυχαν ως ένα βαθμό το στόχο τους ορίζοντας ότι καμιά πράξη του βασιλιά δεν θα είχε ισχύ χωρίς την προσυπογραφή του αρμόδιου υπουργού. Βλ. σχολ. εγχειρ. σελ. 71-72 «Στο σύνταγμα… υπουργού». Ουσιαστικά, όμως, ο βασιλιάς διατήρησε τη δύναμή του, εφόσον υπουργοί και γερουσιαστές διορίζονταν από τον ίδιο. Ωστόσο, ο Όθωνας δεν αποδέχτηκε με ευκολία το νέο συνταγματικό πολίτευμα και τους περιορισμούς που αυτό συνεπαγόταν, με αποτέλεσμα να παραβιάζει το Σύνταγμα παρεμβαίνοντας σε διοικητικά έργα και ακολουθώντας μια τακτική ενίσχυσης των κυβερνητικών υποψηφίων στις εκλογές, πράγμα που προκάλεσε τις αντιδράσεις της αντιπολίτευσης. Βλ. σχολ. εγχειρ., σελ. 74 «Η τακτική… είχαν απαλυνθεί». Προκειμένου να αυξήσει τις εξουσιαστικές του δυνατότητες ο Όθωνας προέβη στη λήψη ανελεύθερων και αυταρχικών μέτρων όπως στον περιορισμό της ελευθεροτυπίας και στον έλεγχο των συνειδήσεων, καταπατώντας στοιχειώδη ατομικά δικαιώματα. Ο βασιλιάς στην προσπάθειά του να ισχυροποιήσει τη θέση του δε δίστασε να αποβάλλει από το αξίωμα του όσους δημόσιους λειτουργούς κα κυρίως δικαστικούς, διέθεταν ανεξάρτητο και φιλελεύθερο φρόνημα και να εφαρμόζει τους νόμους κατά το δοκούν.
Η νέα γενιά πολιτικών, που προέκυψε μέσα από πολιτικές μεταβολές και οικονομικές εξελίξεις, θεωρούσε υπεύθυνο το βασιλιά Όθωνα και το περιβάλλον του για την οικονομική δυσπραγία και τη δυσλειτουργία του πολιτικού συστήματος, κατά τη δεκαετία του 1850 και συγκρότησε αντιπολιτευτικούς ομίλους ως ένδειξη λαϊκής δυσαρέσκειας. Βλ. σχολ. εγχειρ., σελ. 75 «Η νέα γενιά…Αλέξανδρος Κουμουνδούρος». Τέλος, η εξέλιξη της ελληνικής κοινωνίας με την αύξηση του αστικού πληθυσμού και τη μείωση των αναλφαβήτων επέτρεψε τη διατήρηση του φιλελεύθερου και δημοκρατικού πνεύματος του συντάγματος και οδήγησε με γοργούς ρυθμούς στην υπονόμευση της εξουσίας του Όθωνα, αν και υπήρχαν πολιτικοί αρχηγοί, οι οποίοι στήριξαν με την πολιτική στάση τους τη μοναρχία, όπως ο Ιωάννης Κωλέττης, ο οποίος ήταν ένθερμος υποστηρικτής του συγκεντρωτικού συστήματος. Βλ. σχολ. εγχειρ., σελ. 73-74 «Ο Κωλλέτης… τον κοινοβουλευτισμό».
Οι παραπάνω παράγοντες που προκάλεσαν την αναμφισβήτητη δυσαρέσκεια του ελληνικού λαού, σε συνδυασμό με τη
συνεχόμενη ανάμειξη των αντιπροσώπων των προστατίδων Δυνάμεων στα εσωτερικά της Ελλάδας, δημιούργησαν τις
κατάλληλες συνθήκες, ώστε το Φεβρουάριο του 1862 να ξεσπάσει επανάσταση, με αίτημα την απομάκρυνση του Όθωνα, πράγμα
που έγινε πραγματικότητα στις 12 Οκτωβρίου 1862. Βλ. σχολ. εγχειρ., σελ. 76 «Το Φεβρουάριο… τη χώρα». ΘΕΜΑ Δ
Οι προσπάθειες των Ελληνοποντίων να δημιουργήσουν ανεξάρτητο κράτος εντατικοποιήθηκαν μετά το 1918. η εγκατάλειψη
της Τραπεζούντας από το ρώσικο στρατό, η επικράτηση των Νεοτούρκων στην περιοχή μετά το Φεβρουάριο του 1918 και η
απόφαση του Ελευθερίου Βενιζέλου στο συνέδριο Ειρήνης στο Παρίσι που άρχισε το Δεκέμβριο του 1918, να παραχωρηθεί η
περιοχή στην υπό ίδρυση Αρμενική Δημοκρατία, προκάλεσαν τη διοργάνωση συνεδρίων από τους Έλληνες του Πόντου, οι οποίοι
εξέφρασαν τη διαμαρτυρία τους για τη στάση της ελληνικής κυβέρνησης. Βλ. σχολ. εγχειρ., σελ. 250-251 «Η κυβέρνηση…
ελληνικής κυβέρνησης».
Το σύνταγμα του 1844 συντάχθηκε με σκοπό τον περιορισμό των βασιλικών εξουσιών. Οι ηγέτες των τριών ξενικών
κομμάτων, οι οποίοι διηύθηναν τις εργασίες της Εθνοσυνέλευσης (1843-1844), πέτυχαν ως ένα βαθμό το στόχο τους ορίζοντας ότι καμιά πράξη του βασιλιά δεν θα είχε ισχύ χωρίς την προσυπογραφή του αρμόδιου υπουργού. Βλ. σχολ. εγχειρ. σελ. 71-72 «Στο σύνταγμα… υπουργού». Ουσιαστικά, όμως, ο βασιλιάς διατήρησε τη δύναμή του, εφόσον υπουργοί και γερουσιαστές διορίζονταν από τον ίδιο. Ωστόσο, ο Όθωνας δεν αποδέχτηκε με ευκολία το νέο συνταγματικό πολίτευμα και τους περιορισμούς που αυτό συνεπαγόταν, με αποτέλεσμα να παραβιάζει το Σύνταγμα παρεμβαίνοντας σε διοικητικά έργα και ακολουθώντας μια τακτική ενίσχυσης των κυβερνητικών υποψηφίων στις εκλογές, πράγμα που προκάλεσε τις αντιδράσεις της αντιπολίτευσης. Βλ. σχολ. εγχειρ., σελ. 74 «Η τακτική… είχαν απαλυνθεί». Προκειμένου να αυξήσει τις εξουσιαστικές του δυνατότητες ο Όθωνας προέβη στη λήψη ανελεύθερων και αυταρχικών μέτρων όπως στον περιορισμό της ελευθεροτυπίας και στον έλεγχο των συνειδήσεων, καταπατώντας στοιχειώδη ατομικά δικαιώματα. Ο βασιλιάς στην προσπάθειά του να ισχυροποιήσει τη θέση του δε δίστασε να αποβάλλει από το αξίωμα του όσους δημόσιους λειτουργούς κα κυρίως δικαστικούς, διέθεταν ανεξάρτητο και φιλελεύθερο φρόνημα και να εφαρμόζει τους νόμους κατά το δοκούν.
Η νέα γενιά πολιτικών, που προέκυψε μέσα από πολιτικές μεταβολές και οικονομικές εξελίξεις, θεωρούσε υπεύθυνο το βασιλιά Όθωνα και το περιβάλλον του για την οικονομική δυσπραγία και τη δυσλειτουργία του πολιτικού συστήματος, κατά τη δεκαετία του 1850 και συγκρότησε αντιπολιτευτικούς ομίλους ως ένδειξη λαϊκής δυσαρέσκειας. Βλ. σχολ. εγχειρ., σελ. 75 «Η νέα γενιά…Αλέξανδρος Κουμουνδούρος». Τέλος, η εξέλιξη της ελληνικής κοινωνίας με την αύξηση του αστικού πληθυσμού και τη μείωση των αναλφαβήτων επέτρεψε τη διατήρηση του φιλελεύθερου και δημοκρατικού πνεύματος του συντάγματος και οδήγησε με γοργούς ρυθμούς στην υπονόμευση της εξουσίας του Όθωνα, αν και υπήρχαν πολιτικοί αρχηγοί, οι οποίοι στήριξαν με την πολιτική στάση τους τη μοναρχία, όπως ο Ιωάννης Κωλέττης, ο οποίος ήταν ένθερμος υποστηρικτής του συγκεντρωτικού συστήματος. Βλ. σχολ. εγχειρ., σελ. 73-74 «Ο Κωλλέτης… τον κοινοβουλευτισμό».
Οι παραπάνω παράγοντες που προκάλεσαν την αναμφισβήτητη δυσαρέσκεια του ελληνικού λαού, σε συνδυασμό με τη
συνεχόμενη ανάμειξη των αντιπροσώπων των προστατίδων Δυνάμεων στα εσωτερικά της Ελλάδας, δημιούργησαν τις
κατάλληλες συνθήκες, ώστε το Φεβρουάριο του 1862 να ξεσπάσει επανάσταση, με αίτημα την απομάκρυνση του Όθωνα, πράγμα
που έγινε πραγματικότητα στις 12 Οκτωβρίου 1862. Βλ. σχολ. εγχειρ., σελ. 76 «Το Φεβρουάριο… τη χώρα». ΘΕΜΑ Δ
Οι προσπάθειες των Ελληνοποντίων να δημιουργήσουν ανεξάρτητο κράτος εντατικοποιήθηκαν μετά το 1918. η εγκατάλειψη
της Τραπεζούντας από το ρώσικο στρατό, η επικράτηση των Νεοτούρκων στην περιοχή μετά το Φεβρουάριο του 1918 και η
απόφαση του Ελευθερίου Βενιζέλου στο συνέδριο Ειρήνης στο Παρίσι που άρχισε το Δεκέμβριο του 1918, να παραχωρηθεί η
περιοχή στην υπό ίδρυση Αρμενική Δημοκρατία, προκάλεσαν τη διοργάνωση συνεδρίων από τους Έλληνες του Πόντου, οι οποίοι
εξέφρασαν τη διαμαρτυρία τους για τη στάση της ελληνικής κυβέρνησης. Βλ. σχολ. εγχειρ., σελ. 250-251 «Η κυβέρνηση…
ελληνικής κυβέρνησης».
Η επιλογή του Ελευθερίου Βενιζέλου να μην συμπεριλάβει τον Πόντο στο φάκελο των ελληνικών διεκδικήσεων, επειδή
θεωρούσε ότι με αυτό τον τρόπο ενίσχυε την επιχειρηματολογία του για άλλες περιοχές, η διεκδίκηση των οποίων θεωρούνταν πιο πιθανό να πραγματοποιηθεί, αποτέλεσε την αιτία της αποστολής τηλεγραφημάτων στο Παρίσι, από πολλά ποντιακά σωματεία με σκοπό να μεταπείσουν τον πρωθυπουργό της Ελλάδας. Στα πλαίσια αυτής της προσπάθειας εντάσσεται η επίσκεψη του
Μητροπολίτη Τραπεζούντας, Χρύσανθου, στο Συνέδριο τον Απρίλιο του 1919, ο οποίος ανέλαβε να ενημερώσει τους πολιτικούς
που έλαβαν μέρος στη Συνδιάσκεψη του Παρισιού, σχετικά με τις ποντιακές διεκδικήσεις. Βλ. σχολ. εγχειρ., σελ. 251 «Πολλά ποντιακά… Συνδιάσκεψη». Οι προσπάθειες του Χρύσανθου βρήκαν θετική απήχηση από τους συμμετέχοντες του Συνεδρίου, οι οποίοι αποδέχτηκαν τη συμβιβαστική λύση της δημιουργίας Ομοσπονδιακού Αρμενικού κράτους, με παραχώρηση αυτονομίας στους Έλληνες του Πόντου. Η εξέλιξη αυτή δεν έγινε αποδεκτή από τους Αρμένιους και τους Έλληνες του Πόντου, οι οποίοι απέστειλαν υπόμνημα στη Συνδιάσκεψη επιμένοντας στη δημιουργία ανεξάρτητης Ποντιακής δημοκρατίας κάτω από ελληνική προστασία ή με εντολή των Η.Π.Α. Η έκβαση, όμως, της υπόθεσης δεν υπήρξε θετική, κυρίως, λόγω της Βρετανικής κυβέρνησης, η οποία θεώρησε ότι η δημιουργία αυτόνομου Ποντιακού κράτους θα αποτελούσε την αφετηρία νέων απαιτήσεων για ένωση του Πόντου με την Ελλάδα και επικίνδυνο παράδειγμα για μετέπειτα διεκδικήσεις των Αρμενικών μειονοτήτων.
Οι προσπάθειες των Ποντίων κλιμακώθηκαν τον Απρίλιο του 1919, όταν επικεντρώθηκαν στη δημιουργία εθνικού στρατού, ενώ ταυτόχρονα ο Χρύσανθος, το Σεπτέμβριο του ίδιου χρόνου, ξεκίνησε, στην Κων/λη, συζητήσεις με Τούρκους ιθύνοντες για την προοπτική αυτονομίας του Πόντου, με ισοπολιτεία Τούρκων και Ελλήνων υπό την κηδεμονία της Κοινωνίας των Εθνών. Τον επόμενο χρόνο ο Μητροπολίτης Χρύσανθος και ο πρόεδρος της Αρμενικής Δημοκρατίας Χατισιάν υπέγραψαν συμφωνία και αποδέχτηκαν τη στρατιωτική συνεργασία των δύο χωρών για την προστασία του Πόντου. Η αντίδραση των Άγγλων στην εφαρμογή του στρατιωτικού μέρους της συμφωνίας και στη συγκρότηση ποντιακών ταγμάτων, σε συνδυασμό με την αμοιβαία καχυποψία που επικράτησε στην περιοχή, ναυάγησαν κάθε πιθανότητα επιτυχίας της Ποντοαρμενικής Συνομοσπονδίας. Εξάλλου, μετά την ήττα των Αρμενίων στο Ερζερούμ από τον κεμαλικό στρατό, οι Πόντιοι αφέθηκαν αβοήθητοι στις βιαιότητες των Τούρκων. Βλ. σχολ. εγχειρ., σελ. 251 «Παράλληλα… πολιτικών εξελίξεων». Ωστόσο, οι Πόντιοι συνέχισαν τις προσπάθειες του, κατά το 1921, προσεγγίζοντας, μέσω του Μητροπολίτη Γερμανού Καραβαγγέλη, τον Έλληνα υπουργό εξωτερικών Μπαλτατζή και προτείνοντάς του συνεργασία με τους Κούρδους και τους Αρμένιους. Ούτε αυτή η προσπάθεια είχε αίσια έκβαση λόγω της διπλωματικής απομόνωσης της κυβέρνησης Γούναρη. Η δυσαρέσκεια των Ποντίων από τις εξελίξεις είχε ως αποτέλεσμα τη διοργάνωση δύο συνεδρίων, στην Κων/λη (17 Αυγούστου 1921) και στην Αθήνα (4 Σεπτεμβρίου 1921). Βλ. σχολ. εγχειρ., σελ. 252-253 «Παρά το αρνητικό κλίμα… ίδιου έτους». Οι εξελίξεις δεν δικαίωσαν τον ποντιακό αγώνα, καθώς η τύχη των Ποντίων δε διέφερε από την τύχη των υπολοίπων Ελλήνων της Τουρκίας. Ο ξεριζωμός του ποντιακού ελληνισμού σφράγισε το άδοξο τέλος της παρουσίας τους στην περιοχή και συνδέεται με τη γενικότερη μοίρα του ελληνισμού της Μ. Ασίας.
θεωρούσε ότι με αυτό τον τρόπο ενίσχυε την επιχειρηματολογία του για άλλες περιοχές, η διεκδίκηση των οποίων θεωρούνταν πιο πιθανό να πραγματοποιηθεί, αποτέλεσε την αιτία της αποστολής τηλεγραφημάτων στο Παρίσι, από πολλά ποντιακά σωματεία με σκοπό να μεταπείσουν τον πρωθυπουργό της Ελλάδας. Στα πλαίσια αυτής της προσπάθειας εντάσσεται η επίσκεψη του
Μητροπολίτη Τραπεζούντας, Χρύσανθου, στο Συνέδριο τον Απρίλιο του 1919, ο οποίος ανέλαβε να ενημερώσει τους πολιτικούς
που έλαβαν μέρος στη Συνδιάσκεψη του Παρισιού, σχετικά με τις ποντιακές διεκδικήσεις. Βλ. σχολ. εγχειρ., σελ. 251 «Πολλά ποντιακά… Συνδιάσκεψη». Οι προσπάθειες του Χρύσανθου βρήκαν θετική απήχηση από τους συμμετέχοντες του Συνεδρίου, οι οποίοι αποδέχτηκαν τη συμβιβαστική λύση της δημιουργίας Ομοσπονδιακού Αρμενικού κράτους, με παραχώρηση αυτονομίας στους Έλληνες του Πόντου. Η εξέλιξη αυτή δεν έγινε αποδεκτή από τους Αρμένιους και τους Έλληνες του Πόντου, οι οποίοι απέστειλαν υπόμνημα στη Συνδιάσκεψη επιμένοντας στη δημιουργία ανεξάρτητης Ποντιακής δημοκρατίας κάτω από ελληνική προστασία ή με εντολή των Η.Π.Α. Η έκβαση, όμως, της υπόθεσης δεν υπήρξε θετική, κυρίως, λόγω της Βρετανικής κυβέρνησης, η οποία θεώρησε ότι η δημιουργία αυτόνομου Ποντιακού κράτους θα αποτελούσε την αφετηρία νέων απαιτήσεων για ένωση του Πόντου με την Ελλάδα και επικίνδυνο παράδειγμα για μετέπειτα διεκδικήσεις των Αρμενικών μειονοτήτων.
Οι προσπάθειες των Ποντίων κλιμακώθηκαν τον Απρίλιο του 1919, όταν επικεντρώθηκαν στη δημιουργία εθνικού στρατού, ενώ ταυτόχρονα ο Χρύσανθος, το Σεπτέμβριο του ίδιου χρόνου, ξεκίνησε, στην Κων/λη, συζητήσεις με Τούρκους ιθύνοντες για την προοπτική αυτονομίας του Πόντου, με ισοπολιτεία Τούρκων και Ελλήνων υπό την κηδεμονία της Κοινωνίας των Εθνών. Τον επόμενο χρόνο ο Μητροπολίτης Χρύσανθος και ο πρόεδρος της Αρμενικής Δημοκρατίας Χατισιάν υπέγραψαν συμφωνία και αποδέχτηκαν τη στρατιωτική συνεργασία των δύο χωρών για την προστασία του Πόντου. Η αντίδραση των Άγγλων στην εφαρμογή του στρατιωτικού μέρους της συμφωνίας και στη συγκρότηση ποντιακών ταγμάτων, σε συνδυασμό με την αμοιβαία καχυποψία που επικράτησε στην περιοχή, ναυάγησαν κάθε πιθανότητα επιτυχίας της Ποντοαρμενικής Συνομοσπονδίας. Εξάλλου, μετά την ήττα των Αρμενίων στο Ερζερούμ από τον κεμαλικό στρατό, οι Πόντιοι αφέθηκαν αβοήθητοι στις βιαιότητες των Τούρκων. Βλ. σχολ. εγχειρ., σελ. 251 «Παράλληλα… πολιτικών εξελίξεων». Ωστόσο, οι Πόντιοι συνέχισαν τις προσπάθειες του, κατά το 1921, προσεγγίζοντας, μέσω του Μητροπολίτη Γερμανού Καραβαγγέλη, τον Έλληνα υπουργό εξωτερικών Μπαλτατζή και προτείνοντάς του συνεργασία με τους Κούρδους και τους Αρμένιους. Ούτε αυτή η προσπάθεια είχε αίσια έκβαση λόγω της διπλωματικής απομόνωσης της κυβέρνησης Γούναρη. Η δυσαρέσκεια των Ποντίων από τις εξελίξεις είχε ως αποτέλεσμα τη διοργάνωση δύο συνεδρίων, στην Κων/λη (17 Αυγούστου 1921) και στην Αθήνα (4 Σεπτεμβρίου 1921). Βλ. σχολ. εγχειρ., σελ. 252-253 «Παρά το αρνητικό κλίμα… ίδιου έτους». Οι εξελίξεις δεν δικαίωσαν τον ποντιακό αγώνα, καθώς η τύχη των Ποντίων δε διέφερε από την τύχη των υπολοίπων Ελλήνων της Τουρκίας. Ο ξεριζωμός του ποντιακού ελληνισμού σφράγισε το άδοξο τέλος της παρουσίας τους στην περιοχή και συνδέεται με τη γενικότερη μοίρα του ελληνισμού της Μ. Ασίας.
Επίσης, προτεινόμενα θέματα, SOS για την Ιστορία κατεύθυνσης στις Πανελλήνιες 2013 είναι τα εξής:
Ο Μ Α Δ Α Π Ρ Ω Τ Η
Α1. Να αποδώσετε με συντομία το περιεχόμενο των παρακάτω ιστορικών όρων:
Βενιζελισμός, Ραλλικό Κόμμα Μονάδες 12
Α2. Να προσδιορίσετε αν το περιεχόμενο των ακόλουθων προτάσεων είναι σωστό ή όχι, γράφοντας στο τετράδιό σας την
ένδειξη Σωστό ή Λάθος δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί στην κάθε πρόταση.
α. Ο βενιζελισμός θεωρούσε το ελληνικό κράτος ως μοχλό έκφρασης και ανάπτυξης του ελληνισμού.
β. Το κόστος των Βαλκανικών πολέμων κλόνισε ανεπανόρθωτα την ελληνική οικονομία.
γ. Η αγροτική αποκατάσταση των προσφύγων ήταν κυρίως έργο του Υπουργείου Γεωργίας.
δ. Μετά τη διάλυση της ΕΑΠ, το 1930, τα χρέη των αγροτών προσφύγων ανέλαβε να εισπράξει η Εθνική Τράπεζα.
ε. Η Κρητική Βουλή άρχισε τις εργασίες της στις 9 Δεκεμβρίου 1898.
στ. Σύμφωνα με τον Οργανικό Νόμο του 1900, ο προκαθήμενος της Κρητικής εκκλησίας εκλέγεται από το Οικουμενικό
Πατριαρχείο.
Μονάδες 12
Β1. Να παρουσιάσετε το περιεχόμενο και τους όρους της Σύμβασης Ανταλλαγής Πληθυσμών της Λοζάνης.
Μονάδες 14
Β2. Να παρουσιάσετε το έργο που επιτελέστηκε στην Κρήτη κατά την περίοδο της αρμοστείας του Αλέξανδρου Ζαΐμη.
Μονάδες 12
Βενιζελισμός, Ραλλικό Κόμμα Μονάδες 12
Α2. Να προσδιορίσετε αν το περιεχόμενο των ακόλουθων προτάσεων είναι σωστό ή όχι, γράφοντας στο τετράδιό σας την
ένδειξη Σωστό ή Λάθος δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί στην κάθε πρόταση.
α. Ο βενιζελισμός θεωρούσε το ελληνικό κράτος ως μοχλό έκφρασης και ανάπτυξης του ελληνισμού.
β. Το κόστος των Βαλκανικών πολέμων κλόνισε ανεπανόρθωτα την ελληνική οικονομία.
γ. Η αγροτική αποκατάσταση των προσφύγων ήταν κυρίως έργο του Υπουργείου Γεωργίας.
δ. Μετά τη διάλυση της ΕΑΠ, το 1930, τα χρέη των αγροτών προσφύγων ανέλαβε να εισπράξει η Εθνική Τράπεζα.
ε. Η Κρητική Βουλή άρχισε τις εργασίες της στις 9 Δεκεμβρίου 1898.
στ. Σύμφωνα με τον Οργανικό Νόμο του 1900, ο προκαθήμενος της Κρητικής εκκλησίας εκλέγεται από το Οικουμενικό
Πατριαρχείο.
Μονάδες 12
Β1. Να παρουσιάσετε το περιεχόμενο και τους όρους της Σύμβασης Ανταλλαγής Πληθυσμών της Λοζάνης.
Μονάδες 14
Β2. Να παρουσιάσετε το έργο που επιτελέστηκε στην Κρήτη κατά την περίοδο της αρμοστείας του Αλέξανδρου Ζαΐμη.
Μονάδες 12
Ο Μ Α Δ Α Δ Ε Υ Τ Ε Ρ Η
ΘΕΜΑ Γ
Να παρουσιάσετε τη συμβολή των προσφύγων και ιδιαίτερα των γυναικών στη βιομηχανική ανάπτυξη της Ελλάδας κατά την
περίοδο του μεσοπολέμου.
Να παρουσιάσετε τη συμβολή των προσφύγων και ιδιαίτερα των γυναικών στη βιομηχανική ανάπτυξη της Ελλάδας κατά την
περίοδο του μεσοπολέμου.
ΠΗΓΗ: Η απασχόληση των γυναικών
Σε αντίθεση με τα μικρά εργαστήρια τα οποία προτιμούσαν την ειδικευμένη ανδρική εργασία, οι μεγάλες επιχειρήσεις βασίζονταν κυρίως στην απασχόληση των γυναικών. Με τον όρο «μεγάλες επιχειρήσεις» εννοούμε συνήθως επιχειρήσεις στους κλάδους της λωστοϋφαντουργίας και του καπνού, στους οποίους οι περισσότεροι εργάτες απασχολούνταν σε μονάδες μεγάλου μεγέθους. Το κοινό χαρακτηριστικό αυτών των κλάδων ήταν ότι δεν σταμάτησαν σε όλη τη διάρκεια του Μεσοπολέμου να χρησιμοποιούν μαζικά γυναικείο εργατικό δυναμικό. Οι γυναίκες αποτελούσαν το μεγαλύτερο ποσοστό του εργατικού δυναμικού των μεγάλων εργοστασίων, επειδή η εργασία τους διέθετε ορισμένα οικονομικά χαρακτηριστικά που έκαναν τους επιχειρηματίες να τις προτιμούν και να προσαρμόσουν την οργάνωση της παραγωγής πάνω σε αυτά. Το πρώτο και πολύ γνωστό στοιχείο της γυναικείας εργασίας ήταν βέβαια η πολύ χαμηλή τιμή της, η οποία μάλιστα δεν επηρεαζόταν από τη μεγάλη ζήτηση. Ακόμη κι όταν εκτελούσαν ειδικευμένη εργασία, οι γυναίκες ποτέ δεν αμείβονταν όσο οι άνδρες συνάδελφοί τους, διότι τα γυναικεία εισοδήματα θεωρούνταν εκ προοιμίου συμπληρωματικά στον οικογενειακό προϋπολογισμό – έστω κι αν οι γυναίκες ήταν αρχηγοί αυτών των οικογενειών. Δεύτερον, είχαν διάθεση για γρήγορη αποχώρηση από την εργασία τους στο εργοστάσιο. Συνήθως εργάζονταν σε αυτό μέχρι να επιτύχουν το εισόδημα – στόχο. Κώστας Φουντανόπουλος, Εργασία και εργατικό κίνημα στην Ελλάδα στο Ιστορία της Ελλάδας του 20ου αιώνα, Τόμος Β1, σελ. 303
Μονάδες 25
Μονάδες 25
ΘΕΜΑ Δ
Λαμβάνοντας υπόψη το περιεχόμενο των παραθεμάτων και τις πληροφορίες του σχολικού βιβλίου, να απαντήσετε στα παρακάτω
ερωτήματα:
α. Ποια μορφή πήρε η τουρκική καταπίεση εναντίον των Ποντίων;
β. Ποιοι λόγοι υπαγόρευσαν αυτή την πολιτική;
Λαμβάνοντας υπόψη το περιεχόμενο των παραθεμάτων και τις πληροφορίες του σχολικού βιβλίου, να απαντήσετε στα παρακάτω
ερωτήματα:
α. Ποια μορφή πήρε η τουρκική καταπίεση εναντίον των Ποντίων;
β. Ποιοι λόγοι υπαγόρευσαν αυτή την πολιτική;
Πηγή Α
«Την 15ην Απριλίου, οι κάτοικοι των δέκα εξ χωρίων της περιφερείας της Μονής Βαζελώνος, άπαντες Έλληνες λαβόντες διαταγήν των τουρκικών στρατιωτικών αρχών, να φύγωσιν εις το εσωτερικόν της Αργυρουπόλεως και φοβηθέντες, μη έμμελον, καθ’ οδόν, να σφαγώσιν, ον τρόπον είδον σφαγέντας τους Αρμενίους, εγκατέλιπον τας κατοικίας των, και εισήλθον εις τα δάση, ελπίζοντες να σωθώσιν, εκ ταχείας τινός προελάσεως του ρωσικού στρατού. […] Άπασαι αι οικίαι των χωρίων τούτων μετά την έξοδον των ενοίκων ελεηλατήθησαν και αι περιουσίαι διηρπάγησαν υπό του τουρκικού στρατού, και των Τούρκων κατοίκων των προς δυσμάς κειμένων τουρκικών χωρίων…» Α.Υ.Ε., Αθήνα 1917, Ανθελληνικοί εν Τουρκία διωγμοί, αρ. πρωτ. 9067, Πετρούπολη (30.γ.1916)
«Την 15ην Απριλίου, οι κάτοικοι των δέκα εξ χωρίων της περιφερείας της Μονής Βαζελώνος, άπαντες Έλληνες λαβόντες διαταγήν των τουρκικών στρατιωτικών αρχών, να φύγωσιν εις το εσωτερικόν της Αργυρουπόλεως και φοβηθέντες, μη έμμελον, καθ’ οδόν, να σφαγώσιν, ον τρόπον είδον σφαγέντας τους Αρμενίους, εγκατέλιπον τας κατοικίας των, και εισήλθον εις τα δάση, ελπίζοντες να σωθώσιν, εκ ταχείας τινός προελάσεως του ρωσικού στρατού. […] Άπασαι αι οικίαι των χωρίων τούτων μετά την έξοδον των ενοίκων ελεηλατήθησαν και αι περιουσίαι διηρπάγησαν υπό του τουρκικού στρατού, και των Τούρκων κατοίκων των προς δυσμάς κειμένων τουρκικών χωρίων…» Α.Υ.Ε., Αθήνα 1917, Ανθελληνικοί εν Τουρκία διωγμοί, αρ. πρωτ. 9067, Πετρούπολη (30.γ.1916)
Πηγή Β
«Εκ του ολικού ελληνικού πληθυσμού διακόσιοι τριάκοντα τρεις χιλιάδες έυρον τον θάνατον εν τω στρατώ, εν τοις απαισίοις
εργατικοίς τάγμασι, εν ταις εξορίαις, ανά τα όρη, τους ποταμούς, τας χαράδρας, τας ερημιάς, εκ πείνης, εκ ψύχους, εκ κακουχιών,
εν μαχαίρα και ξίφει και αγχόνη και δια παντοίων άλλων μέσων»
Α.Υ.Ε., Κ.Υ., Υ.Α.Κ., 1922/Α/4, αρ. πρωτ. 1320, Κων/πολη (1.3.1922)
«Εκ του ολικού ελληνικού πληθυσμού διακόσιοι τριάκοντα τρεις χιλιάδες έυρον τον θάνατον εν τω στρατώ, εν τοις απαισίοις
εργατικοίς τάγμασι, εν ταις εξορίαις, ανά τα όρη, τους ποταμούς, τας χαράδρας, τας ερημιάς, εκ πείνης, εκ ψύχους, εκ κακουχιών,
εν μαχαίρα και ξίφει και αγχόνη και δια παντοίων άλλων μέσων»
Α.Υ.Ε., Κ.Υ., Υ.Α.Κ., 1922/Α/4, αρ. πρωτ. 1320, Κων/πολη (1.3.1922)
Πηγή Γ
«Με την είσοδο της Τουρκίας στον πόλεμο, ο Ελληνισμός του Πόντου ακολούθησε την τύχη των Ελλήνων της ανατολικής
Θράκης και της Μικράς Ασίας εκκενώσεις οικισμών, τάγματα εργασίας, εκτελέσεις λιποτακτών, αντίποινα στις οικογένειες των φυγοστράτων. Η γεωγραφική όμως θέση του Πόντου κοντά στο ρωσοτουρκικό μέτωπο είχε σαν αποτέλεσμα να δοκιμάσει
εντονότερα τις συνέπειες του πολέμου. Συγκεκριμένα, μετά τη συντριπτική ήττα της Τουρκίας στο Σαρικαμίς (Ιανουάριος 1915), που αποδόθηκε στη συμμετοχή απίστων στον «ιερό στρατό του Προφήτη» οι Έλληνες του Πόντου απομακρύνθηκαν από τον
τακτικό στρατό και τοποθετήθηκαν στα αμελέ ταμπουρού. Έτσι, με το πρόσχημα της θρησκοληψίας, οι Πόντιοι, νέοι και γέροι, στρατολογούνταν αποκλειστικά πια στα τάγματα εργασίας.
Οι διώξεις εντάθηκαν με την έκδοση διατάγματος για την εξορία όλων των ανδρών από 16-40 ετών και τη μεταφορά
γυναικόπαιδων στο εσωτερικό της Μικράς Ασίας (15/28 Δεκεμβρίου 1916). Πολλοί Έλληνες κατέφυγαν τότε στα βουνά και
οργάνωσαν άμυνα εναντίον του τακτικού στρατού. Ένα από τα χαρακτηριστικότερα επεισόδια του ανταρτοπόλεμου ήταν και η
άμυνα μερικών ενόπλων φυγοστράτων που προστάτευαν εξακόσια γυναικόπαιδα στη σπηλιά της «Παναγίας των τυφλών». Αλλού
λιποτάκτες και φυγόστρατοι βρήκαν αργό, μαρτυρικό θάνατο, όπως στον Άγιο Γεώργιο Πατλάμ της Κερασούντος, όπου
περισσότεροι από 3.000 Έλληνες, έγκλειστοι επί μήνες, χωρίς τροφή, πέθαναν περιμένοντας να εκτοπιστούν στα βάθη της
Ανατολίας.
Με τους μετριότερους υπολογισμούς εξορίστηκαν κατά τη διάρκεια του πολέμου 235.000 Πόντιοι και 80.000 κατέφυγαν στη
Ρωσία, ενώ ο ελληνικός πληθυσμός της περιοχής πλησίαζε στις παραμονές του πολέμου τις 500.000»
Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμος ΙΕ΄, σελ: 102
Μονάδες 25
«Με την είσοδο της Τουρκίας στον πόλεμο, ο Ελληνισμός του Πόντου ακολούθησε την τύχη των Ελλήνων της ανατολικής
Θράκης και της Μικράς Ασίας εκκενώσεις οικισμών, τάγματα εργασίας, εκτελέσεις λιποτακτών, αντίποινα στις οικογένειες των φυγοστράτων. Η γεωγραφική όμως θέση του Πόντου κοντά στο ρωσοτουρκικό μέτωπο είχε σαν αποτέλεσμα να δοκιμάσει
εντονότερα τις συνέπειες του πολέμου. Συγκεκριμένα, μετά τη συντριπτική ήττα της Τουρκίας στο Σαρικαμίς (Ιανουάριος 1915), που αποδόθηκε στη συμμετοχή απίστων στον «ιερό στρατό του Προφήτη» οι Έλληνες του Πόντου απομακρύνθηκαν από τον
τακτικό στρατό και τοποθετήθηκαν στα αμελέ ταμπουρού. Έτσι, με το πρόσχημα της θρησκοληψίας, οι Πόντιοι, νέοι και γέροι, στρατολογούνταν αποκλειστικά πια στα τάγματα εργασίας.
Οι διώξεις εντάθηκαν με την έκδοση διατάγματος για την εξορία όλων των ανδρών από 16-40 ετών και τη μεταφορά
γυναικόπαιδων στο εσωτερικό της Μικράς Ασίας (15/28 Δεκεμβρίου 1916). Πολλοί Έλληνες κατέφυγαν τότε στα βουνά και
οργάνωσαν άμυνα εναντίον του τακτικού στρατού. Ένα από τα χαρακτηριστικότερα επεισόδια του ανταρτοπόλεμου ήταν και η
άμυνα μερικών ενόπλων φυγοστράτων που προστάτευαν εξακόσια γυναικόπαιδα στη σπηλιά της «Παναγίας των τυφλών». Αλλού
λιποτάκτες και φυγόστρατοι βρήκαν αργό, μαρτυρικό θάνατο, όπως στον Άγιο Γεώργιο Πατλάμ της Κερασούντος, όπου
περισσότεροι από 3.000 Έλληνες, έγκλειστοι επί μήνες, χωρίς τροφή, πέθαναν περιμένοντας να εκτοπιστούν στα βάθη της
Ανατολίας.
Με τους μετριότερους υπολογισμούς εξορίστηκαν κατά τη διάρκεια του πολέμου 235.000 Πόντιοι και 80.000 κατέφυγαν στη
Ρωσία, ενώ ο ελληνικός πληθυσμός της περιοχής πλησίαζε στις παραμονές του πολέμου τις 500.000»
Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμος ΙΕ΄, σελ: 102
Μονάδες 25
Α Π Α Ν Τ Η Σ Ε Ι Σ
Ο Μ Α Δ Α Π Ρ Ω Τ Η
Α1. Βενιζελισμός: Βλέπε σχολικό εγχειρίδιο, σελ. 48: «Στην περίοδο … του έθνους».
Ραλλικό Κόμμα: Ένα από τα τρία αντιβενιζελικά κόμματα της δεύτερης δεκαετίας του 20ου αιώνα, βλ. σχολ. εγχειρ. σελ.92:
«Το ραλλικό κόμμα …ανάπτυξη».
Α2. α. Σωστό, β. Λάθος, γ. Λάθος, δ. Λάθος, ε. Λάθος, στ. Σωστό
Β1. Βλ. σχολ. εγχειρ.,σελ. 149-151: «Στις 24 Ιουλίου…επίμαχων περιοχών.»
Β2. Βλ. σχολ. εγχειρ., σελ. 216: «Ο Αλέξανδρος Ζαΐμης, έμπειρος πολιτικός…του Κρητικού Ζητήματος»
Ραλλικό Κόμμα: Ένα από τα τρία αντιβενιζελικά κόμματα της δεύτερης δεκαετίας του 20ου αιώνα, βλ. σχολ. εγχειρ. σελ.92:
«Το ραλλικό κόμμα …ανάπτυξη».
Α2. α. Σωστό, β. Λάθος, γ. Λάθος, δ. Λάθος, ε. Λάθος, στ. Σωστό
Β1. Βλ. σχολ. εγχειρ.,σελ. 149-151: «Στις 24 Ιουλίου…επίμαχων περιοχών.»
Β2. Βλ. σχολ. εγχειρ., σελ. 216: «Ο Αλέξανδρος Ζαΐμης, έμπειρος πολιτικός…του Κρητικού Ζητήματος»
Ο Μ Α Δ Α Δ Ε Υ Τ Ε Ρ Η
ΘΕΜΑ Γ
ΘΕΜΑ Γ
Η βιομηχανική ανάπτυξη που συντελέστηκε στην Ελλάδα κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου ήταν σημαντική και σ’ αυτή
συνέβαλε καθοριστικά η άφιξη των προσφύγων και η εγκατάστασή τους στα αστικά κέντρα της χώρας Βλ. σχολ. εγχειρ., σελ
168-169: «Η άφιξη των προσφύγων … ή γηγενών». Σημαντικό επίσης ρόλο έπαιξε και η πρόθεση της ΕΑΠ να χρηματοδοτήσει
ένα μικρό αριθμό επιχειρήσεων στα αστικά κέντρα Βλ. σχολ. εγχειρ., σελ 157: «Την αστική αποκατάσταση … (όπως η
ταπητουργία)».
συνέβαλε καθοριστικά η άφιξη των προσφύγων και η εγκατάστασή τους στα αστικά κέντρα της χώρας Βλ. σχολ. εγχειρ., σελ
168-169: «Η άφιξη των προσφύγων … ή γηγενών». Σημαντικό επίσης ρόλο έπαιξε και η πρόθεση της ΕΑΠ να χρηματοδοτήσει
ένα μικρό αριθμό επιχειρήσεων στα αστικά κέντρα Βλ. σχολ. εγχειρ., σελ 157: «Την αστική αποκατάσταση … (όπως η
ταπητουργία)».
Το εργατικό δυναμικό στις βιομηχανίες αυτές αποτελούσαν σε συντριπτικό ποσοστό οι πρόσφυγες των πόλεων που από τα πρώτα χρόνια της μετεγκατάστασής τους εργάζονταν περιστασιακά σε εργοστάσια και βιοτεχνίες Βλ. σχολ. εγχειρ., σελ 157: «Οι περισσότεροι πρόσφυγες … και μικροκαταστηματάρχες». Ιδιαίτερο ρόλο μάλιστα ανέλαβαν οι γυναίκες πρόσφυγες, που το 1930 αποτελούσαν την πλειονότητα των εργατών στην κλωστοϋφαντουργία, την καπνοβιομηχανία και τη βιομηχανία ετοίμων
ενδυμάτων, βλ. σχολ. εγχειρ., σελ 169: «Η άφιξη των προσφύγων … ετοίμων ενδυμάτων». Τα στοιχεία αυτά επιβεβαιώνονται και από το παράθεμα, το οποίο αναλύει ενδελεχώς το φαινόμενο της γυναικείας εργασίας. Πιο συγκεκριμένα αναφέρεται ότι, σε αντίθεση με τα μικρά εργαστήρια που ενδιαφέρονταν για την εξειδικευμένη ανδρική εργασία, οι μεγάλες επιχειρήσεις
απασχολούσαν κυρίως γυναίκες. Ο επιχειρήσεις αυτές δραστηριοποιούνταν στους κλάδους της κλωστοϋφαντουργίας και του
καπνού και κοινό χαρακτηριστικό τους ήταν ότι απασχολούσαν κατά κύριο λόγο γυναικείο εργατικό δυναμικό καθ’ όλη την
περίοδο του Μεσοπολέμου.
ενδυμάτων, βλ. σχολ. εγχειρ., σελ 169: «Η άφιξη των προσφύγων … ετοίμων ενδυμάτων». Τα στοιχεία αυτά επιβεβαιώνονται και από το παράθεμα, το οποίο αναλύει ενδελεχώς το φαινόμενο της γυναικείας εργασίας. Πιο συγκεκριμένα αναφέρεται ότι, σε αντίθεση με τα μικρά εργαστήρια που ενδιαφέρονταν για την εξειδικευμένη ανδρική εργασία, οι μεγάλες επιχειρήσεις
απασχολούσαν κυρίως γυναίκες. Ο επιχειρήσεις αυτές δραστηριοποιούνταν στους κλάδους της κλωστοϋφαντουργίας και του
καπνού και κοινό χαρακτηριστικό τους ήταν ότι απασχολούσαν κατά κύριο λόγο γυναικείο εργατικό δυναμικό καθ’ όλη την
περίοδο του Μεσοπολέμου.
Η επιλογή τους αυτή δεν υπήρξε τυχαία αλλά βασίστηκε σε σημαντικές οικονομικές παραμέτρους. Η πρώτη από αυτές ήταν οι
χαμηλές απολαβές των γυναικών οι οποίες δεν αναπροσαρμόζονταν ακόμα και αν η ζήτηση ήταν μεγάλη. Αυτό οφείλονταν στο
γεγονός ότι η γυναικεία εργασία θεωρούνταν συμπληρωματική στην οικογένεια και άρα χαμηλότερα αμειβόμενη από την
αντρική. Η κατάσταση αυτή δεν άλλαζε ακόμη και αν η εργασία ήταν ειδικευμένη ή και αν η γυναίκα ήταν αρχηγός της
οικογένειας. Ο δεύτερος παράγοντας που καθόριζε την προτίμηση των εργοδοτών στις γυναίκες ήταν η σχετικά γρήγορη
αποχώρησή τους από την εργασία. Οι γυναίκες εργάζονταν συνήθως μέχρι να συγκεντρώσουν ένα συγκεκριμένο χρηματικό ποσό
και στη συνέχεια εγκατέλειπαν την εργασία. Η βραχυπρόθεσμη αυτή απασχόληση ευνοούσε τους κεφαλαιοκράτες που έτσι δεν
προχωρούσαν σε αύξηση μισθών λόγω χρόνου παραμονής στην εργασία και δεν πιέζονταν για παραχώρηση δικαιωμάτων από
μακροπρόθεσμα απασχολούμενους εργάτες. Συμπερασματικά, η εργασία των γυναικών συνέβαλε καθοριστικά στη βιομηχανική
ανάπτυξη της χώρας, αλλά ταυτόχρονα, βοήθησε και τις ίδιες τις εργαζόμενες να διεκδικήσουν με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση
την ισότητα στο μέλλον.
χαμηλές απολαβές των γυναικών οι οποίες δεν αναπροσαρμόζονταν ακόμα και αν η ζήτηση ήταν μεγάλη. Αυτό οφείλονταν στο
γεγονός ότι η γυναικεία εργασία θεωρούνταν συμπληρωματική στην οικογένεια και άρα χαμηλότερα αμειβόμενη από την
αντρική. Η κατάσταση αυτή δεν άλλαζε ακόμη και αν η εργασία ήταν ειδικευμένη ή και αν η γυναίκα ήταν αρχηγός της
οικογένειας. Ο δεύτερος παράγοντας που καθόριζε την προτίμηση των εργοδοτών στις γυναίκες ήταν η σχετικά γρήγορη
αποχώρησή τους από την εργασία. Οι γυναίκες εργάζονταν συνήθως μέχρι να συγκεντρώσουν ένα συγκεκριμένο χρηματικό ποσό
και στη συνέχεια εγκατέλειπαν την εργασία. Η βραχυπρόθεσμη αυτή απασχόληση ευνοούσε τους κεφαλαιοκράτες που έτσι δεν
προχωρούσαν σε αύξηση μισθών λόγω χρόνου παραμονής στην εργασία και δεν πιέζονταν για παραχώρηση δικαιωμάτων από
μακροπρόθεσμα απασχολούμενους εργάτες. Συμπερασματικά, η εργασία των γυναικών συνέβαλε καθοριστικά στη βιομηχανική
ανάπτυξη της χώρας, αλλά ταυτόχρονα, βοήθησε και τις ίδιες τις εργαζόμενες να διεκδικήσουν με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση
την ισότητα στο μέλλον.
ΘΕΜΑ Δ
Στις αρχές του 20ου αιώνα ο ελληνισμός του Πόντου παρουσίασε ραγδαία οικονομική και πνευματική ανάπτυξη συγκριτικά με τις άλλες εθνότητες που ζούσαν στην Οθωμανική αυτοκρατορία. Οι νεοτουρκικές κυβερνήσεις, όμως, έσπευσαν να λάβουν σειρά εχθρικών μέτρων για να περιορίσουν την αυξανόμενη δύναμη των Ποντίων στην ευρύτερη περιοχή. Οι εξαγγελίες του
Αμερικανού Προέδρου Ουίλσον σχετικά με την αυτοδιάθεση των λαών αφύπνισε τις συνειδήσεις των Ποντίων και κυρίως αυτών
της Διασποράς, οι οποίοι ξεκίνησαν αγώνα για τη δημιουργία αυτόνομης Ποντιακής Δημοκρατίας, βλ. σχολ. εγχειρ., σελ:249
«Ωστόσο… Δημοκρατίας».
Στις αρχές του 20ου αιώνα ο ελληνισμός του Πόντου παρουσίασε ραγδαία οικονομική και πνευματική ανάπτυξη συγκριτικά με τις άλλες εθνότητες που ζούσαν στην Οθωμανική αυτοκρατορία. Οι νεοτουρκικές κυβερνήσεις, όμως, έσπευσαν να λάβουν σειρά εχθρικών μέτρων για να περιορίσουν την αυξανόμενη δύναμη των Ποντίων στην ευρύτερη περιοχή. Οι εξαγγελίες του
Αμερικανού Προέδρου Ουίλσον σχετικά με την αυτοδιάθεση των λαών αφύπνισε τις συνειδήσεις των Ποντίων και κυρίως αυτών
της Διασποράς, οι οποίοι ξεκίνησαν αγώνα για τη δημιουργία αυτόνομης Ποντιακής Δημοκρατίας, βλ. σχολ. εγχειρ., σελ:249
«Ωστόσο… Δημοκρατίας».
α. Η κατάσταση για τους Πόντιους επιδεινώθηκε τραγικά μετά το Φεβρουάριο του 1918 όταν ο ρωσικός στρατός εγκατέλειψε
την Τραπεζούντα. Την περίοδο αυτή πολλοί Έλληνες του Πόντου για να γλυτώσουν από τις διώξεις των Τούρκων
υποχρεώθηκαν να καταφύγουν στη Ρωσία, βλ. σχολ. εγχειρ., σελ: 249 «Το Φεβρουάριο.. εμφύλιο πόλεμο». Οι καταπιέσεις
των Νεότουρκων και των Κεμαλικών εις βάρος των Ποντίων πήραν συχνά τη μορφή αναγκαστικών εκτοπίσεων ολόκληρων
χωριών, όπως συνέβη στην περίπτωση των 16 χωριών της περιφέρειας της Μονής Βαζελώνος, οι κάτοικοι των οποίων
επέλεξαν να καταφύγουν στο δάσος ελπίζοντας ότι θα μπορούσαν να σωθούν μετά την επέμβαση του ρωσικού στρατού. Ο
φόβος της γενικευμένης σφαγής για τους Ποντίους ήταν αναμενόμενος καθώς υπήρχε το ιστορικό προηγούμενο της
γενοκτονίας των Αρμενίων η οποία είχε σημειωθεί το 1915. Αν και η γενοκτονία των Ποντίων δεν ήταν εξίσου γνωστή με την
γενοκτονία των Αρμενίων, είχε τις ίδιες ποσοτικές και ηθικές διαστάσεις. Υπολογίζεται ότι περισσότεροι από τους μισούς
Ποντίους θανατώθηκαν μέχρι το 1923. Μ’ αυτό το σκεπτικό οι Τούρκοι οδήγησαν τους Πόντιους στις εξορίες και στις
φυλακές, ενώ 230.000 άνδρες βρήκαν το θάνατο στο στρατό ή στα τάγματα εργασίας, βλ. σχολ. εγχειρ., σελ: 253 «Είναι
γνωστή… αμελέ ταμπουρού». Παράλληλα τα σπίτια των Ποντίων που είχαν εγκαταλειφθεί από τους ενοίκους τους
λεηλατήθηκαν και οι περιουσίες έπεσαν στα χέρια του τουρκικού στρατού ή των Τούρκων κατοίκων γειτονικών περιοχών.
Ιδιαίτερα σκληρή υπήρξε η μεταχείριση των γυναικόπαιδων και των γερόντων από τους Τούρκους. Οι εξοντωτικές και
πολύωρες οδοιπορίες μέσα στο χιόνι συνέβαλαν στην άμεση θανάτωση τους, ενώ την ίδια στιγμή οι άνδρες πέθαιναν από τις
κακουχίες, την πείνα, το κρύο και τις αρρώστιες στα τάγματα εργασίας. Όσους συνελάμβαναν οι Τούρκοι ως λιποτάκτες τους
εκτελούσαν άμεσα, ενώ δεν δίσταζαν να στραφούν και εναντίον των οικογενειών όσων ήταν φυγόστρατοι με τη μορφή
αντιποίνων. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα των λιποτακτών και φυγόστρατων Ελλήνων από τον Άγιο Γεώργιο Πατλάμ
της Κερασούντας οι οποίοι οδηγήθηκαν σε μαρτυρικό θάνατο καθώς ήταν έγκλειστοι επί μήνες χωρίς τροφή. Επιπλέον, κατά
το 1916 οι Νεότουρκοι με έκδοση διατάγματος υποχρέωσαν τους άνδρες ηλικίας 16-40 ετών να οδηγηθούν στην εξορία και τα
γυναικόπαιδα να μεταφερθούν στην ενδοχώρα της Μ. Ασίας. Οι συνθήκες διαβίωσης των Ελλήνων επιδεινώθηκαν κυρίως
μετά την αποβίβαση του ελληνικού στρατού στην περιοχή της Σμύρνης, το Μάιο του 1919. Λίγες μέρες αργότερα ο Κεμάλ
οργάνωσε τη δεύτερη φάση των διωγμών εναντίον του ελληνικού στοιχείου, όταν αποβιβάστηκε ο ίδιος στη Σαμψούντα, βλ.
σχολ. εγχειρ., σελ: 254 «Η κατάσταση… Σαμψούντα».
την Τραπεζούντα. Την περίοδο αυτή πολλοί Έλληνες του Πόντου για να γλυτώσουν από τις διώξεις των Τούρκων
υποχρεώθηκαν να καταφύγουν στη Ρωσία, βλ. σχολ. εγχειρ., σελ: 249 «Το Φεβρουάριο.. εμφύλιο πόλεμο». Οι καταπιέσεις
των Νεότουρκων και των Κεμαλικών εις βάρος των Ποντίων πήραν συχνά τη μορφή αναγκαστικών εκτοπίσεων ολόκληρων
χωριών, όπως συνέβη στην περίπτωση των 16 χωριών της περιφέρειας της Μονής Βαζελώνος, οι κάτοικοι των οποίων
επέλεξαν να καταφύγουν στο δάσος ελπίζοντας ότι θα μπορούσαν να σωθούν μετά την επέμβαση του ρωσικού στρατού. Ο
φόβος της γενικευμένης σφαγής για τους Ποντίους ήταν αναμενόμενος καθώς υπήρχε το ιστορικό προηγούμενο της
γενοκτονίας των Αρμενίων η οποία είχε σημειωθεί το 1915. Αν και η γενοκτονία των Ποντίων δεν ήταν εξίσου γνωστή με την
γενοκτονία των Αρμενίων, είχε τις ίδιες ποσοτικές και ηθικές διαστάσεις. Υπολογίζεται ότι περισσότεροι από τους μισούς
Ποντίους θανατώθηκαν μέχρι το 1923. Μ’ αυτό το σκεπτικό οι Τούρκοι οδήγησαν τους Πόντιους στις εξορίες και στις
φυλακές, ενώ 230.000 άνδρες βρήκαν το θάνατο στο στρατό ή στα τάγματα εργασίας, βλ. σχολ. εγχειρ., σελ: 253 «Είναι
γνωστή… αμελέ ταμπουρού». Παράλληλα τα σπίτια των Ποντίων που είχαν εγκαταλειφθεί από τους ενοίκους τους
λεηλατήθηκαν και οι περιουσίες έπεσαν στα χέρια του τουρκικού στρατού ή των Τούρκων κατοίκων γειτονικών περιοχών.
Ιδιαίτερα σκληρή υπήρξε η μεταχείριση των γυναικόπαιδων και των γερόντων από τους Τούρκους. Οι εξοντωτικές και
πολύωρες οδοιπορίες μέσα στο χιόνι συνέβαλαν στην άμεση θανάτωση τους, ενώ την ίδια στιγμή οι άνδρες πέθαιναν από τις
κακουχίες, την πείνα, το κρύο και τις αρρώστιες στα τάγματα εργασίας. Όσους συνελάμβαναν οι Τούρκοι ως λιποτάκτες τους
εκτελούσαν άμεσα, ενώ δεν δίσταζαν να στραφούν και εναντίον των οικογενειών όσων ήταν φυγόστρατοι με τη μορφή
αντιποίνων. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα των λιποτακτών και φυγόστρατων Ελλήνων από τον Άγιο Γεώργιο Πατλάμ
της Κερασούντας οι οποίοι οδηγήθηκαν σε μαρτυρικό θάνατο καθώς ήταν έγκλειστοι επί μήνες χωρίς τροφή. Επιπλέον, κατά
το 1916 οι Νεότουρκοι με έκδοση διατάγματος υποχρέωσαν τους άνδρες ηλικίας 16-40 ετών να οδηγηθούν στην εξορία και τα
γυναικόπαιδα να μεταφερθούν στην ενδοχώρα της Μ. Ασίας. Οι συνθήκες διαβίωσης των Ελλήνων επιδεινώθηκαν κυρίως
μετά την αποβίβαση του ελληνικού στρατού στην περιοχή της Σμύρνης, το Μάιο του 1919. Λίγες μέρες αργότερα ο Κεμάλ
οργάνωσε τη δεύτερη φάση των διωγμών εναντίον του ελληνικού στοιχείου, όταν αποβιβάστηκε ο ίδιος στη Σαμψούντα, βλ.
σχολ. εγχειρ., σελ: 254 «Η κατάσταση… Σαμψούντα».
β. Ο βασικός λόγος που υπαγόρευσε αυτή την πολιτική των Νεοτούρκων και των Κεμαλικών ήταν η πολιτική σκοπιμότητα της
εκκαθάρισης της Μ. Ασίας, του Πόντου και της Ανατολικής Θράκης από το ελληνικό στοιχείο. Σε αντίθεση με τη γενοκτονία
των Εβραίων δεν υπήρχε στην περίπτωση των Ποντίων ψευδοεπιστημονική θεμελίωση περί γενετικής, ευγονικής, αρίας ή
σημιτικής φυλής, βλ. σχολ. εγχειρ. σελ : 254 «Η φύση … κακουχίες». Η τοποθέτηση των Ποντίων στα τάγματα εργασία και
όχι στο στρατό ερμηνεύεται ως το αποτέλεσμα της θρησκοληψίας των Τούρκων, αφού θεώρησαν ότι η ήττα της Τουρκίας στο
Σαρικαμίς, τον Ιανουάριο του 1915, οφειλόταν στη συμμετοχή απίστων. Γι’ αυτό το λόγο Πόντιοι νέοι και γέροι
απομακρύνθηκαν από τον τακτικό στρατό και αναγκάστηκαν να επανδρώσουν τα τάγματα εργασίας στα οποία οι πιθανότητες
επιβίωσης ήταν ελάχιστες. Συμπερασματικά, διαπιστώνεται ότι η τύχη των Ποντίων δε διέφερε απ’ αυτήν των υπολοίπων
Ελλήνων που διαβιούσαν ως εθνική μειονότητα στην Οθωμανική αυτοκρατορία.
εκκαθάρισης της Μ. Ασίας, του Πόντου και της Ανατολικής Θράκης από το ελληνικό στοιχείο. Σε αντίθεση με τη γενοκτονία
των Εβραίων δεν υπήρχε στην περίπτωση των Ποντίων ψευδοεπιστημονική θεμελίωση περί γενετικής, ευγονικής, αρίας ή
σημιτικής φυλής, βλ. σχολ. εγχειρ. σελ : 254 «Η φύση … κακουχίες». Η τοποθέτηση των Ποντίων στα τάγματα εργασία και
όχι στο στρατό ερμηνεύεται ως το αποτέλεσμα της θρησκοληψίας των Τούρκων, αφού θεώρησαν ότι η ήττα της Τουρκίας στο
Σαρικαμίς, τον Ιανουάριο του 1915, οφειλόταν στη συμμετοχή απίστων. Γι’ αυτό το λόγο Πόντιοι νέοι και γέροι
απομακρύνθηκαν από τον τακτικό στρατό και αναγκάστηκαν να επανδρώσουν τα τάγματα εργασίας στα οποία οι πιθανότητες
επιβίωσης ήταν ελάχιστες. Συμπερασματικά, διαπιστώνεται ότι η τύχη των Ποντίων δε διέφερε απ’ αυτήν των υπολοίπων
Ελλήνων που διαβιούσαν ως εθνική μειονότητα στην Οθωμανική αυτοκρατορία.
Τα θέματα, SOS προτείνονται από το Φροντιστήριο Ορίζοντες για τις καλύτερες απαντήσεις και λύσεις των παιδιών για τις Πανελλαδικές 2013.
Διαβάστε περισσότερα θέματα sos για τις Πανελλήνιες 2013
Διαβάστε περισσότερα θέματα sos για τις Πανελλήνιες 2013
1. α.Βιολογία Γενικής
1. β. Βιολογία Γενικής
5. Μαθηματικά, Στατιστική γενικήςfimes.gr
ΣΟΥ ΑΡΕΣΕ; ΚΑΝΕ LIKE... ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΕ ΤΟ
Γίνετε φίλοι μας, στη σελίδα μας στο facebook: http://www.facebook.com/vatolakkiotis
Στείλτε μας τις απόψεις σας, τα άρθρα σας, τις καταγγελίες σας και οτιδήποτε θέλετε στο email: kostasdigos@yahoo.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου