Ακόμη και μία τυπική λέξη μας αρκεί για να σχηματίσει κάποιος...
στο μυαλό του μια αρχική ιδέα για εμάς, όσον αφορά την αξιοπιστία και την αυτοπεποίθησή μας, αλλά και να αισθανθεί φιλικότητα, κίνδυνο ή σιγουριά, υποστηρίζει μία νέα ενδιαφέρουσα έρευνα.
Η φωνή αποκαλύπτει, κατά κάποιον τρόπο, την προσωπικότητά μας, με την επισήμανση ότι η ερμηνεία δεν γίνεται από τον πομπό, αλλά από τον δέκτη. Κοινώς, όχι μόνο το τι λέμε, αλλά και πώς το λέμε δίνει σημάδια στους άλλους για κάποια στοιχεία της προσωπικότητάς μας.
Όλα αυτά με βάση μια νέα μελέτη που διεξήχθη από τους Cristina Baus και Albert Costa, στο Center for Cognition and Brain (CBC), σε συνεργασία με ερευνητές των Πανεπιστημίων της Μασσαλίας και της Γλασκώβης. σύμφωνα με την οποία οι άνθρωποι σε όλες τις γλώσσες σχηματίζουν πολύ γρήγορα κάποιες εντυπώσεις της προσωπικότητας από τη φωνή του άλλου.
Αφού ακούσουν μόνο μία λέξη -ναι, η έρευνα πραγματοποιήθηκε με μόνο μία λέξη- οι ακροατές δημιουργούν γρήγορα ένα κοινωνικό φωνητικό χώρο, όπου οι φωνές ομαδοποιούνται σε δύο βασικές κατηγορίες. Η μία φιλοξενεί την αξιοπιστία, τη ζεστασιά, την ασφάλεια, ενώ στην άλλη κατοικοεδρεύει η κυριαρχία, η επιθετικότητα, ο ανταγωνισμός. Η λέξη αυτή ήταν το «γεια», σε διάφορες γλώσσες («hello», «hola») και μόνο η προφορά τους αρκούσε στο να αξιολογήσουν τα άτομα εάν θα ήθελαν να προσεγγίσουν τους ομιλητές ή να αποφύγουν την αλληλεπίδραση μαζί τους. Ασφαλώς και το να τους χαρακτηρίσουν.
Σημειωτέον, οι ακροατές συμφώνησαν στις σκέψεις τους για το αν μια δεδομένη φωνή ακούγεται επιθετική ή ανταγωνιστική. Αυτό υποδηλώνει ότι πρέπει να υπάρχουν ορισμένες αμετάβλητες ιδιότητες της φωνής που υποδεικνύουν πόσο αξιόπιστο ή ικανό είναι ένα άτομο και συμβαδίζει με την ιδέα ότι μπορούμε να εκπαιδεύσουμε τους εαυτούς μας ώστε να ακουγόμαστε περισσότερο ικανοί, κυρίαρχοι, σίγουροι ανάλογα με το πλαίσιο (π.χ. σε συνεντεύξεις για εργασία).
Το ενδιαφέρον είναι ότι σε αυτή την έρευνα, η ικανότητα να σχηματίζονται εντυπώσεις προσωπικότητας είναι ανεξάρτητη από το γλωσσικό πλούτο των ακροατών. Δεν χρειάζεται καν να ξέρουν τη σημασία της λέξης. Οι φωνές αποκωδικοποιήθηκαν και ομαδοποιήθηκαν ανεξάρτητα από τη γλώσσα του ομιλητή, μητρική ή ξένη. Το αποτέλεσμα αυτό αντικρούει τις παλιές αναφορές μελετών που υποστήριζαν ότι οι ακροατές έχουν την τάση να αξιολογούν ως πιο έξυπνες, ευγενικές ή αξιόπιστες τις φωνές από τη μητρική τους γλώσσα. Ιδιαίτερα ενδιαφέρον ήταν και το εύρημα ότι διαφορετικά συνδυάζει κάποιος λαός την αξιοπιστία σε σχέση με τη φωνητική κλίμακα και διαφορετικά κάποιος άλλος.
Συνοπτικά, η μελέτη αποκαλύπτει ότι η κοινωνική αντίληψη για τη φωνή κάποιου περιέχει ορισμένα στοιχεία που δεν διαφέρουν μεταξύ των γλωσσών και των πολιτισμών, ενώ άλλα διαμορφώνονται από το πολιτισμικό και γλωσσικό υπόβαθρο του ακροατή.
Χαράλαμπος Νικόπουλος
