Η ελληνική παλιγγενεσία - Ο Ιερός Αγώνας του 1821 έφτασε τα 200 χρόνια

Φέτος συμπληρώνονται 200 χρόνια από η στιγμή που οι Έλληνες αποφάσισαν να διεκδικήσουν την ελευθερία τους. Ο αγώνας του ’21 έγινε, για τα υψηλότερα και ιερότερα ιδανικά του ανθρώπου, δηλαδή για την κατάκτηση της ελευθερίας, που χωρίς αυτή... δεν αξίζει η ζωή. Η πατρίδα, με το βλέμμα στο μέλλον, θυμάται για μια ακόμη φορά τα λόγια του Μακρυγιάννη: «… Πατρίς, να μακαρίζεις γενικώς όλους τους Έλληνες, ότι θυσιάστηκαν για σένα, να σ’ αναστήσουνε, να ξαναειπωθείς άλλη μία φορά ελεύθερη πατρίδα, που ήσουνα χαμένη και σβησμένη από τον κατάλογο των εθνών».

Είναι σαφές ότι η ελληνική επανάσταση υπήρξε σταθμός στην ιστορία του νεότερου Ελληνισμού, αφού οδήγησε, μετά από 400 χρόνια, (ίσως και περισσότερα χρόνια, 500 και πάνω, στην Μακεδονία μας) στη δημιουργία του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους, ενέπνευσε στις επόμενες γενεές των Ελλήνων διαδοχικές απελευθερωτικές εξεγέρσεις και εμψύχωσε τους Έλληνες σε καιρούς δοκιμασίας. Υπήρξε όμως και κορυφαίο γεγονός για τη σύγχρονη Ιστορία της Ευρώπης, αφού έφερε αλλαγές που έχουν αντίκτυπο ως τις μέρες μας. Τόση ήταν η δυναμική της, ώστε παρέσυρε τις κυβερνήσεις των Μεγάλων Δυνάμεων να ενδιαφερθούν για την τύχη της Ελλάδας, να συνεργαστούν και να υπογράψουν πρωτόκολλα και συνθήκες για την αίσια έκβαση του αγώνα των Ελλήνων, σε αντίθεση με τη μέχρι τότε πολιτική τους.

Οι Έλληνες, ποτέ δεν δέχθηκαν ότι η χώρα τους χάθηκε, δεν λησμόνησαν το παρελθόν της φυλής τους και περίμεναν την κατάλληλη στιγμή για να απελευθερωθούν. Και όταν έφθασε το πλήρωμα του χρόνου, ένας αγράμματος, φτωχός και κατατρεγμένος λαός τόλμησε να υψώσει το ανάστημά του με μοναδικό εφόδιο της καρδιάς τη φλόγα. Τα ηρωικά κατορθώματα των αγωνιστών του 1821 είναι λίγο έως πολύ σε όλους µας γνωστά. Εκατοντάδες µικρές και µεγάλες νικηφόρες µάχες έναντι του καλύτερα οργανωμένου οθωμανικού στρατού, θαρραλέες πράξεις που τιµάµε αδιαλείπτως µέχρι και σήµερα, στρατηγικές παραπλανήσεις του εχθρού και θυσίες αµέτρητων αγωνιστών που έδωσαν το αίµα τους στον εννια ετή εθνικο απελευθερωτικό Αγώνα.

Βασικές συντεταγμένες που προσδιόρισαν την ίδρυση και εξακολουθούν και σήμερα να προσδιορίζουν το πολιτισμικό στίγμα του ελληνικού κράτους στον παγκόσμιο χάρτη είναι αναμφίβολα ο αρχαιοελληνικός πολιτισμός, από δε το 1821 και εντεύθεν και η ορθόδοξη χριστιανική πίστη. Και όσον αφορά την πρώτη, έχει ήδη αναδειχθεί ως η αδιαμφισβήτητη συνεισφορά μας στον παγκόσμιο πολιτισμό. Όμως η επανάσταση του 1821 ανέδειξε και την δεύτερη ως πολιτισμικό μας κεκτημένο.Όσον αφορά την τρίτη, την ορθόδοξη χριστιανική πίστη,ήταν ο συμβολισμός της παλιγγενεσίας ενός πολύπαθους γένους. Η βάση όπου σε συνάρτηση με τους αγώνες του ελληνικού λαού εδραίωσαν την ελευθερία.«Οι Έλληνες είναι τρελοί αλλά έχουν γνωστικό Θεό που τους προστατεύει», έλεγε ο Κολοκοτρώνης και μας διαβεβαιώνει ότι «Όταν πήραμε τα όπλα, πρώτα είπαμε υπέρ Πίστεως και ύστερα υπέρ Πατρίδος». Η αλήθεια είναι ότι αυτός ο «γνωστικός Θεός», όταν ήρθε το πλήρωμα του χρόνου, φρόντισε για αυτή τη μικρή, υπόδουλη χώρα. «Μάχου υπέρ πίστεως και πατρίδος» προτρέπει ο Υψηλάντης. Και όταν εν τέλει ιδρύθηκε το νέο ελληνικό κράτος, η «Αγία, Ομοούσιος και Αδιαίρετος Τριάς» αποτελεί το πνευματικό θεμέλιό του, όπως μας διαβεβαιώνει το προοίμιο όλων των ελληνικών Συνταγμάτων από την ίδρυση του κράτους μέχρι και σήμερα. Το περιγράφει το πρώτο Σύνταγμα της Επιδαύρου του 1822: «Όσοι αυτόχθονες κάτοικοι της επικρατείας της Ελλάδος πιστεύουσιν εις Χριστόν εισίν Έλληνες».

Αυτό ήταν το προσωπικό ύφος του λαού μας, το οποίο προβάλλει στη σκηνή της ιστορίας έναν αγώνα μιας φυλής που προσδιορίζεται από το πάθος της ελευθερίας. Ενός λαού που αγωνίστηκε για την ύπαρξή του και τις εθνικές παραδόσεις. Όλες οι μεγάλες πράξεις του ανθρώπου, θρησκευτικές, ηθικές, πολιτικές, που άλλαξαν το ρυθμό του κόσμου (τουλάχιστον μέσα στον κύκλο του δικού μας πολιτισμού) έγιναν με το σύνθημα της ελευθερίας και στο όνομα της ελευθερίας.

Με την ευγνωμοσύνη λοιπόν που αρμόζει σε όλους όσοι προσέφεραν σε αυτό τον τόπο και θέλοντας να τιμήσω ορισμένους από τους πρωταγωνιστές της ελληνικής παλιγγενεσίας του 1821(έχοντας την έννοια της λύτρωσης των ψυχών αυτών),παραθέτω μερικά ονόματα. Πρώτα από όλα εκείνους που ξεκίνησαν τη δημιουργία του έθνους μας. Τους ήρωες αγωνιστές που απέδειξαν την ιστορική συνέχεια της καταγωγής μας με τους αγώνες τους και με το αίμα τους. Κολοκοτρώνης, Καραϊσκάκης, Αλέξανδρος και Δημήτριος Υψηλάντης, Μακρυγιάννης, Μπότσαρης, Νικηταράς, Παπαφλέσσας, Μιαούλης, Κανάρης, Μπουμπουλίνα, Μαντώ Μαυρογένους, Ρήγας Φεραίος, ο δικός μας Θεόδωρος Ζιάκας κά. Επίσης εκείνους που συνέβαλαν στην ίδρυση και την εδραίωση του Σχολείου μας επειδή πίστευαν ότι το μέλλον της πατρίδας είναι στα χέρια των νέων ανθρώπων.Τον Κοσμά τον Αιτωλό,«Να σπουδάζετε κι εσείς αδελφοί μου, να μανθάνετε γράμματα, όσο μπορείτε. Κι αν δεν εμάθετε πατέρες, να σπουδάσετε τα παιδιά σας, να μανθάνουν τα ελληνικά». Tον Αδαμάντιο Κοραή, «κύριον μέλημα είναι η πνευματική ανάπτυξη του γένους, διότι αυτή είναι η προϋπόθεση για την ελευθερία και την ανεξαρτησία». Τον Άνθιμο Γαζή, τον Γεώργιο Γεννάδιο κά. Έπειτα τους φιλέλληνες, οι οποίοι συμβάλλουν κι αυτοί αποφασιστικά στον αγώνα της παλιγγενεσίας,όπως ο Λόρδος Βύρων, ο Φρανσουά ντε Σατωμπριάν, ο Τόμας Γκόρντον, ο Σαντόρε ντι Σανταρόζα, ο Κάρολος Φαβιέρος κά. Τέλος τους εθνικούς ευεργέτες, οι οποίοι χρυσώνουν το νεαρό Κράτος, την πρωτεύουσά του Αθήνα και την Ελληνική Παιδεία με όλα τα λαμπρότερα μνημεία της. Οι Βλάχοι, Γεώργιος Αβέρωφ, Μιχαήλ Τοσίτσας, Νικόλαος Στουρνάρας,η χήρα του Μιχαήλ Τοσίτσα,ο βαρώνος Σίμων Σίνας και ο γιός του Γεώργιος,οι εξάδελφοι Βαγγέλης και Κωνσταντίνος Ζάππας, ο Απόστολος Αρσάκης,ο βαρώνος Κωνσταντίνος Μπέλλιος κά. Επίσης ο Ιωάννης Βαρβάκης, ο Θεόδωρος Αρεταίος, ο Γεώργιος Χατζηκώνστας, οι Αδελφοί Ριζάροι, ο Γεώργιος Σταύρου κά.

Σήμερα η Ελλάδα έχοντας όλους αυτούς ως ʺθεμέλιους λίθουςʺ, είναι μακράν το ισχυρότερο, πλουσιότερο και δημοκρατικότερο Κράτος της Βαλκανικής και ο ελληνικός Λαός είναι ο ομοιογενέστερος όλων (κάτι το οποίο δεν πρέπει να το ξεχνάμε με τίποτα), ενώ είμαστε μέλος στις πιο επιλεκτικές και ταυτοχρόνως εκλεκτικές συμμαχίες στον κόσμο.

Με σεβασμό λοιπόν στο παρελθόν σχεδιάζουμε το μέλλον μας σε έναν κόσμο διαφορετικό. Η απόκτηση της λευτεριάς κατά τον Κάλβο ήθελε «αρετή και τόλμη», όμως εμείς καλούμαστε να τη συνεχίζουμε και η διατήρησή της σίγουρα χρειάζεται λογική και σύνεση. Ηθικό χρέος είναι να δημιουργήσουμε τη δική μας δεξαμενή τιμής και μνήμης μέσα από ένα ταξίδι ιστορίας και αναμνήσεων. Για λαούς όπως είναι ο δικός μας, που περνά ακόμα στιγμές εθνικής δοκιμασίας και αντιμετωπίζει κινδύνους επιβίωσης, επιβάλλεται η αναδρομή στο παρελθόν ως ενέργεια αγωνιστικής αφύπνισης, ως βήμα εθνικής ανάτασης και ως έμπνευση για τις διαχρονικά άφθορες αξίες της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και της αξιοπρέπειας του ανθρώπου.

Το καθήκον μας σήμερα απέναντι στην ιστορία και τον πολιτισμό μας είναι η με κάθε κόπο και κάθε θυσία αποτροπή των κινδύνων που απεργάζονται στην πατρίδα μας οι εχθροί της ελευθερίας. Θα πρέπει να καταστήσουμε σαφές ότι δεν είμαστε διατεθειμένοι να ξεγράψουμε δικαιώματα και να ξεχάσουμε δίκαια, διότι είμαστε ΕΛΛΗΝΕΣ.

ʺ Όποιος ελεύθερα συλλογάται, συλλογάται καλάʺ. (Ρήγας Φεραίος)

Δημήτριος Γ. Μπέης

Δάσκαλος

Πρόεδρος του Συλλόγου Δασκάλων και Νηπιαγωγών Νομού Γρεβενών