Η Διώρυγα της Κορίνθου υπήρξε ένα κατασκευαστικό όνειρο – πρόκληση που κράτησε περίπου... 2.400 χρόνια. Από μαρτυρίες αρχαίων συγγραφέων προκύπτει ότι ο τύραννος της Κορίνθου, Περίανδρος, ήταν ο πρώτος που σκέφθηκε τη διάνοιξη του Ισθμού, γύρω στο 600 π.Χ.!
Οι τεράστιες τεχνικές δυσκολίες εκτέλεσης του έργου και τα οικονομικά συμφέροντα της Κορίνθου, που επιθυμούσε να διατηρήσει την προνομιούχο θέση της ως «κλειδούχος» της διέλευσης από τον Ισθμό, είχε ως αποτέλεσμα να εγκαταλειφθεί η ιδέα.
Ωστόσο ο Περίανδρος παρενέβη με άλλο τρόπο στον Ισθμό, εξασφαλίζοντας πανάκριβα τέλη διέλευσης για τα καράβια, τα οποία ήταν και η σημαντικότερη πηγή εσόδων για την Κόρινθο στην αρχαιότητα. Λόγω του ότι δεν υπήρχε θαλάσσια σύνδεση από τον Κορινθιακό στον Σαρωνικό, πάνω σε αυτό το κομμάτι ξηράς που χώριζε τη θάλασσα ο Περίανδρος κατασκεύασε την περίφημη Διολκό. Επρόκειτο για έναν πλακόστρωτο δρόμο με βαθιές αυλακώσεις που είχαν ξύλινη επένδυση επαλειμμένη με λίπος, ώστε να «γλιστρούν» τα πλοία.
Μέσου αυτού του «διαδρόμου», οι αρχαίοι περνούσαν δια ξηράς τα πλοία τους, από το Σαρωνικό στον Κορινθιακό, αποφεύγοντας έτσι τον πολυήμερο περίπλου της Πελοποννήσου. Τα μέλη του πληρώματος έβγαζαν τα πλοία στη στεριά, αφαιρούσαν το βάρος τους και τα έσερναν με σκοινιά πάνω στο ειδικό μονοπάτι. Υπήρξαν και περιπτώσεις μικρότερων πλοίων (κατά κόρον οι τριήρεις) που ρυμουλκούνταν μαζί με το φορτίο τους.
Η διαδικασία δεν ήταν τόσο απλή. Η ευρηματικότητα των αρχαίων όμως ήταν αυξημένη και οι τεχνικές που χρησιμοποιούσαν, όπως τα ειδικά βαρούλκα και οι τροχαλίες, βασίζονταν στους νόμους της φυσικής.
Οι ναυτιλλόμενοι προτιμούσαν τη χερσαία διαδρομή μέσω του Ισθμού, γιατί έτσι γλίτωναν τον επικίνδυνο περίπλου των 320 χιλιομέτρων. Οι ναυτικοί απέφευγαν ιδιαίτερα το ακρωτήριο Μαλέας λόγω της επικινδυνότητας του.
Βάσει υπολογισμών, το μήκος της Διολκού έφτανε τα 6.800 μέτρα και το πλάτος από 3,5 έως 6,5 μέτρα, ενώ, όπως προαναφέρθηκε, για να πραγματοποιήσουν τα πλοία το «στεργιανό» τους ταξίδι πλήρωναν τσουχτερά διόδια.
Βάσει των όσων έχουν γίνει γνωστά, η ιδέα της κατασκευής διώρυγας εξετάστηκε σοβαρά άλλες δύο φορές κατά την αρχαιότητα. Την πρώτη στα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ., όταν ο Δημήτριος ο Πολιορκητής έφερε στην Κόρινθο Αιγύπτιους μηχανικούς για να σχεδιάσουν το εγχείρημα, αλλά παραιτήθηκε της ιδέας όταν οι τελευταίοι εκτίμησαν ως εξαιρετικά πιθανό τον κίνδυνο να πλημμυρίσουν – μέσω της τομής του Ισθμού – τα νερά του Κορινθιακού τον Σαρωνικό, απειλώντας με καταποντισμό τα νησιά του κόλπου.
Η δεύτερη φορά ήταν κατά τη ρωμαϊκή εποχή. Το 44 π.Χ ο Ιούλιος Καίσαρας και το 37 π.Χ. ο Καλιγούλας έκαναν ανάλογα σχέδια, τα οποία όμως εγκαταλείφθηκαν για πολιτικούς και στρατιωτικούς λόγους. Στα σχέδια αυτά ωστόσο βασίστηκε ο Νέρωνας, όταν αποφάσισε το 66 μ.Χ. να πραγματοποιήσει το έργο. Οι εργασίες άρχισαν ένα χρόνο αργότερα και από τις δυο άκρες (Κορινθιακό – Σαρωνικό) με την επιστράτευση χιλιάδων εργατών. Μάλιστα για τα εγκαίνια των εργασιών ήρθε ο ίδιος ο Ρωμαίος αυτοκράτορας στην Ελλάδα – δείγμα του πόσο σημαντικό θεωρούσε το έργο. Στις 28 Νοεμβρίου του 67 μ.Χ. ο Νέρωνας έδωσε το πρώτο χτύπημα στη γη του Ισθμού με χρυσή αξίνα, «σαλπίζοντας» την έναρξη του έργου! Σύμφωνα με τις ιστορικές πηγές, οι εργασίες εκσκαφής είχαν προχωρήσει σε μήκος 3.300 μ., σταμάτησαν όμως όταν η εξέγερση – πραξικόπημα του στρατηγού Γάλβα στη Ρώμη (68 μ.Χ.) έβαλε τέλος στην αυτοκρατορική θητεία του Νέρωνα, ακολούθως και στη ζωή του.
Στη σύγχρονη εποχή, το έργο ήταν ψηλά στην ατζέντα του πρώτου κυβερνήτη της χώρας, Ιωάννη Καποδίστρια. Η σχετική μελέτη ανατέθηκε σε ειδικό μηχανικό, αλλά οι υπολογισμοί για προαπαιτούμενο κονδύλι ύψους 40 εκατομμύριων χρυσών φράγκων ήταν δυσβάσταχτοι για το νεοσύστατο κράτος.
Τελικά, η κατασκευή της διώρυγας έγινε πράξη στα τέλη του 19ου αιώνα και για την ολοκλήρωση του έργου χρειάστηκαν 13 χρόνια (1880-1893). Ήταν αποτέλεσμα της αναπτυξιακής πολιτικής του πρωθυπουργού Χαρίλαου Τρικούπη, ο οποίος με την κατασκευή μεγάλων έργων υποδομής στόχευε στη δημιουργία ενός σύγχρονου και οικονομικά ανεπτυγμένου κράτους.
Στη σύγχρονη εποχή πάντως ο ρόλος της διώρυγας στην ελληνική οικονομία και ναυτιλία είναι περιορισμένος, καθώς τα περισσότερα εμπορικά πλοία δεν μπορούν να τη διασχίσουν. Το μέγιστο πλάτος διέλευσης είναι περίπου 17 μέτρα, που αντιστοιχεί μόνο σε πλοία τύπου handysize. Επίσης τα τέλη διέλευσης είναι ιδιαίτερα υψηλά, κάτι που λειτουργεί ως αποτρεπτικός παράγοντας χρήσης για τα μικρότερα σκάφη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου