Οι 6+1 μοιραίοι για το έγκλημα των Τεμπών και οι ευθύνες τους

Πηδάνε τρέχοντας από το… τρένο, προσπαθώντας να ελαφρύνουν τα πεπραγμένα και την αδράνειά τους

Από τις πρώτες ώρες της τραγωδίας τα κεντρικά πρόσωπα για το πολύνεκρο δυστύχημα έτρεξαν να πηδήξουν από το… τρένο των ευθυνών τους. Ο Καραμανλής παραιτήθηκε πρώτος. Αμέσως μετά θέλησαν να εξαφανιστούν από το προσκήνιο και ο Πατέρας του ΟΣΕ με τον Βίνη της ΕΡΓΟΣΕ.

Η Τσιαπαρίκου της Ρυθμιστικής Αρχής Σιδηροδρόμων, η οποία απλά παρατηρούσε τα κακοφορμισμένα προβλήματα τόσα χρόνια, δίχως να παρεμβαίνει με έρευνες σαν κι αυτή που διέταξε την Τετάρτη, αποφάσισε να βγει από τον γραφειοκρατικό λήθαργό της. Μετά το κακό, βέβαια.

Ο Ιταλός Μπόσκο, της Hellenic Train, κρυβόταν μέχρι να βγάλει, ώρες μετά το δυστύχημα, μια ανακοίνωση μνημείο ανοργανωσιάς κι αδιαφορίας, ενώ μέχρι σήμερα δεν ξέρει καν πόσοι επιβάτες ήταν στο τρένο του.

Κι ένας περίεργος 60χρονος τύπος, ο οποίος ξαφνικά προσελήφθη με βύσμα από τον ΟΣΕ για να κολλήσει τα τελευταία ένσημά του ως… σταθμάρχης, επέδειξε τον θανάσιμο συνδυασμό: Βλακείας, αμέλειας και ασχετοσύνης.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης με τον -παραιτηθέντα- υπουργό Μεταφορών Κώστα Αχ. Καραμανλή στον τόπο του εγκλήματος

Πάνω από αυτά τα 6 μοιραία πρόσωπα της τραγωδίας βρίσκεται ο άνθρωπος στην κορυφή. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Αυτός που επί τέσσερα χρόνια επιλέγει πιστούς «αλεξιπτωτιστές» του για πόστα ζωής ή θανάτου, λειτουργώντας με βασικό του μέλημα να μην αναλαμβάνει ποτέ ο ίδιος την ευθύνη.

Οι δεκάδες νεκροί των Τεμπών δημιούργησαν έναν αναπάντεχο πονοκέφαλο στον πρωθυπουργό λίγο πριν από την προκήρυξη των εκλογών. Φαίνεται, όμως, να είναι τόσο αποφασισμένος να μην αφήσει τίποτα να μπει ανάμεσα σ’ αυτόν και στην αγαπημένη του καρέκλα, που ενώ η χώρα σαστίζει από τη φρίκη, ο ίδιος λογαριάζει πότε θα «ξεχαστεί» η κοινή γνώμη για να βρει εκ νέου την ιδανική ημερομηνία κάλπης.

Μετατρέποντας τους πάντες σε αναλώσιμους κασκαντέρ, όπως συνέβη και με τους κλαίοντες παραιτηθέντες μετά το δυστύχημα στα Τέμπη, ο ίδιος καταφέρνει κάθε φορά να ξεγλιστρά, αναίσχυντα, από το κάδρο. Αλλά εδώ που φτάσαμε, ποια ουσιαστική βοήθεια τελικά μάς προσφέρει η ανευθυνότητα Μητσοτάκη;

Είναι όλοι τους υπεύθυνοι: (από αριστερά – πάνω) Κώστας Αχ. Καραμανλής, Βασίλης Σαμαράς, Σπύρος Πατέρας – (κάτω) Ντάριο Λο Μπόσκο, Ιωάννα Τσιαπαρίκου και Χρήστος Βίνης

ΒΑΣΙΛΗΣ ΣΑΜΑΡΑΣ (σταθμάρχης ΟΣΕ): Ο λάθος άνθρωπος στο λάθος πόστο

Σταθμάρχης στη Λάρισα ήταν ο Βασίλης Σαμαράς, ο άνθρωπος που παραδέχτηκε το μοιραίο λάθος του και ήδη τού έχει ασκηθεί κακουργηματική ποινική δίωξη για διατάραξη της ασφάλειας των συγκοινωνιών, ανθρωποκτονίες και σωματικές βλάβες εξ αμελείας. Ο Σαμαράς είναι αυτός που χρεώνεται το «ανθρώπινο λάθος» στην τραγωδία των Τεμπών, αποδίδοντάς το στην «κακιά ώρα». Παραδέχτηκε ότι τροχοδρόμησε την επιβατική αμαξοστοιχία σε λάθος ράγες.

Σύμφωνα με όσα έχουν δει ως τώρα το φως της δημοσιότητας, ο συγκεκριμένος σταθμάρχης προσελήφθη πριν από λίγους μήνες και ήταν άπειρος για ένα τέτοιο πόστο ευθύνης, ενώ η εκπαίδευσή του κρίνεται από γνώστες του αντικειμένου ως πλημμελής. Παραμένει άγνωστο πώς, με βάση τα κριτήρια ηλικίας για τη συγκεκριμένη θέση, που είναι ως 42 ετών, προσελήφθη ο συγκεκριμένος 60χρονος, κάτι που θα πρέπει να εξηγήσει ο ΟΣΕ. Παλαιότερα, μάλιστα, εργαζόταν στον ΟΣΕ ως αχθοφόρος, ενώ ήταν και μετακλητός από το Υπουργείο Παιδείας.

ΚΩΣΤΑΣ ΑΧ. ΚΑΡΑΜΑΝΛΗΣ (παραιτηθείς υπουργός Μεταφορών): «Δραπέτευσε», αλλά δεν μπορεί να ξεφύγει από τις τεράστιες ευθύνες του

Ο Κώστας Αχ. Καραμανλής επέλεξε μια ανέξοδη παραίτηση από τη θέση του υπουργού Μεταφορών, λίγες εβδομάδες πριν από τις εκλογές, όμως οι ευθύνες του για την τραγωδία είναι συγκεκριμένες, δεδομένες κι όχι μόνο πολιτικές.

Λόγω θέσης ο Καραμανλής ήταν υποχρεωμένος εκ των καθηκόντων του να γνωρίζει τα προβλήματα του σιδηροδρόμου. Το γεγονός ότι στα πάνω από 3,5 χρόνια της θητείας του τα σύγχρονα ηλεκτρονικά συστήματα ασφαλείας δεν τέθηκαν σε εφαρμογή είναι στον αποκλειστικό τομέα ευθύνης του. Δεν μπορεί να αποτελεί άλλοθι ότι οι προηγούμενες κυβερνήσεις δεν είχαν προχωρήσει με την εφαρμογή του ETCS.

Υπάρχουν τουλάχιστον τρία στοιχεία που αρκούν για να αποδείξουν ότι ο Καραμανλής δεν έκανε τίποτα για να αποτρέψει μια τραγωδία για την οποία είχε ειδοποιηθεί εγκαίρως.

• Ως υπουργός είχε ενημερωθεί αρμοδίως, μέσω δικαστικού επιμελητή, με εξώδικο που απέστειλε και σ’ αυτόν στις 31 Οκτωβρίου 2022 η Πανελλήνια Ενωση Προσωπικού Ελξης. Η ΠΕΠΕ προειδοποιούσε για «τη μη λειτουργία φωτοσημάτων και τηλεδιοίκησης και τη μη λειτουργία του συστήματος ETCS του οποίου η θέση σε λειτουργία προστατεύει έναντι στο ανθρώπινο λάθος». Ολοι οι ειδικοί συμφωνούν πως η τραγωδία θα είχε αποφευχθεί παρά την ανικανότητα του σταθμάρχη αν, όπως συμβαίνει σε όλη την Ευρώπη, τα συστήματα ασφαλείας λειτουργούσαν. Ο Καραμανλής δεν έκανε τίποτα.
• Ο παραιτηθείς υπουργός ήταν ενήμερος για την κίνηση της Κομισιόν στις 15 Φεβρουαρίου να παραπέμψει την Ελλάδα, δηλαδή το υπουργείο του, για τη «μη τήρηση των κανόνων στις σιδηροδρομικές μεταφορές».
• Και, τέλος, ο υπουργός δεν μπορεί να επικαλεστεί έλλειψη πόρων. Το υπουργείο του έχει κατηγορηθεί από τις 27 Οκτωβρίου 2022 για «εξόφθαλμα φωτογραφικούς όρους στις δημοπρατήσεις έργων και κατάχρηση της διαδικασίας του κατεπείγοντος στην ανάθεσή τους, με αποτέλεσμα τη σχεδόν αποκλειστική εφαρμογή απευθείας αναθέσεων», από τον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Τεχνικών Εταιριών (ΣΑΤΕ). Πόροι υπήρχαν για να δοθεί η δέουσα βαρύτητα στα ηλεκτρονικά συστήματα ασφαλείας.

ΙΩΑΝΝΑ ΤΣΙΑΠΑΡΙΚΟΥ (πρόεδρος Ρυθμιστικής Αρχής Σιδηροδρόμων): Η τροχονόμος των παραλείψεων ασφαλείας

Το πώς πρέπει να λειτουργούν, βάσει νομοθετικού πλαισίου, οι Ανεξάρτητες Αρχές στη χώρα μας το δίδαξε πρόσφατα ο Χρήστος Ράμμος της ΑΔΑΕ με το σκάνδαλο των υποκλοπών. Η Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων δεν μπορεί να ισχυριστεί το ίδιο.

Στο κάδρο των ευθυνών η Ιωάννα Τσιαπαρίκου, όπως και τα μέλη της Ρυθμιστικής Αρχής, μπαίνουν από τον ίδιο τον νόμο: «Η Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων είναι μια Ανεξάρτητη Διοικητική Αρχή που απολαμβάνει λειτουργικής ανεξαρτησίας, διοικητικής και οικονομικής αυτοτέλειας και δεν υπόκειται σε έλεγχο από κυβερνητικά όργανα ή άλλη διοικητική Αρχή».

Ο νόμος προβλέπει τέσσερα πεδία δράσης για τη ΡΑΣ. Το ένα εξ αυτών αναφέρει ρητώς: «Είναι η Εθνική Αρχή Ασφάλειας για τις σιδηροδρομικές μεταφορές». Το τι θεωρεί η ΡΑΣ πεδίο δράσης της είναι αδιάφορο.

Η απόδειξη ότι η Ρυθμιστική Αρχή ολιγώρησε στις εκ του νόμου αρμοδιότητές της, αν και ήταν ενήμερη έγκαιρα για όλα, προκύπτει από το γεγονός ότι μόλις την Τετάρτη, μια ημέρα μετά την τραγωδία στα Τέμπη, ανακοίνωσε «τη διαδικασία αυτεπάγγελτης έρευνας». Τώρα έχει δικαίωμα έρευνας. Πριν δεν είχε;

Βάσει νόμου η ΡΑΣ είναι η Αρχή που εποπτεύει την εφαρμογή των Συστημάτων Διαχείρισης Ασφαλείας, τα οποία είναι υποχρεωμένοι να συντάσσουν και να τηρούν ο Διαχειριστής Υποδομής (ΟΣΕ) και οι σιδηροδρομικές επιχειρήσεις, στην προκειμένη η Hellenic Train. Τα τηρούσαν;

Μόνο τώρα, και μετά το κακό, η Ρυθμιστική Αρχή θα εξετάσει, λέει, την ορθή εφαρμογή των Συστημάτων Διαχείρισης Ασφάλειας από τον ΟΣΕ και τη Ηellenic Train, ζητώντας τα τεκμήρια και τα στοιχεία που θα βοηθήσουν στην έρευνα που διεξάγει.

Κι όμως, το ίδιο εξώδικο που έστειλε τον Οκτώβριο στον Καραμανλή με δικαστικό επιμελητή η Πανελλήνια Ενωση Μηχανοδηγών είχε παραλήπτη και τη ΡΑΣ. Η Ρυθμιστική Αρχή ήταν ενήμερη. Θα πρέπει να αποδείξει τώρα τις ενέργειές της μετά το εξώδικο των μηχανοδηγών και μέχρι την τραγωδία των Τεμπών. Γιατί κάνει σήμερα την αυτεπάγγελτη διερεύνηση κι όχι από τον Οκτώβριο;

Η Τσιαπαρίκου έγινε ξαφνικά λαλίστατη μετά την τραγωδία. Με ύφος «τα λέγαμε εμείς» και «δεν ελέγχουμε εμείς την κατάσταση του δικτύου» αποδεικνύει ότι δεν είναι Ράμμος. Αν ήταν Ράμμος θα είχε λύσει τα προβλήματα, δεν θα μίλαγε εκ των υστέρων.

ΣΠΥΡΟΣ ΠΑΤΕΡΑΣ (παραιτηθείς πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος ΟΣΕ): Έβρισκε ένα πρόβλημα για κάθε… λύση

Η παραίτηση του Σπύρου Πατέρα δεν επιφέρει και άφεση. Την ημέρα της τραγωδίας των Τεμπών αυτός ήταν πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος στον Οργανισμό Σιδηροδρόμων Ελλάδας.

Ο ΟΣΕ είναι ο διαχειριστής της εθνικής σιδηροδρομικής υποδομής και αρμόδιος για την εκτέλεση των αναπτυξιακών έργων υποδομής. Η διοίκησή του καλείται πλέον να απαντήσει σε μια σειρά ερωτημάτων που σχετίζονται άμεσα με το πολύνεκρο δυστύχημα.

1. Με ποια κριτήρια προσελήφθη για σταθμάρχης ένας 60χρονος άνευ καμίας εμπειρίας, με όριο τα 42 έτη; Τι εκπαίδευση έλαβε, για πόσο διάστημα και ποιος φορέας του κράτους ελέγχει αν σωστά δίνεται μια πιστοποίηση;
2. Γιατί υπάρχουν διαγωνισμοί που γίνονται εκτός ΑΣΕΠ ενώ σε προκηρύξεις, όπως αυτή για τους 90 μόνιμους υπαλλήλους, απαιτείται μόνο απολυτήριο λυκείου; Ο ΟΣΕ επικαλείται το ταχύτερο της διαδικασίας όταν γίνεται εκτός ΑΣΕΠ, όμως υπάρχει έτσι κι αλλιώς μεγάλη καθυστέρηση στην πλήρωση κενών θέσεων από τον ίδιο τον Οργανισμό.
3. Γιατί επί διοίκησης Πατέρα ο ΟΣΕ έμεινε με 700 – 800 υπαλλήλους, όταν μέχρι πριν από λίγα χρόνια είχε τριπλάσιους;
4. Τι ενέργειες έκανε για να λειτουργήσει το σύστημα τηλεδιοίκησης που θα απέτρεπε το δυστύχημα των Τεμπών, ποια είναι η σχετική αλληλογραφία με το υπουργείο και πώς διόρθωσε τα κακώς κείμενα μετά το εξώδικο που απέστειλε και προς τον ΟΣΕ η Ενωση Μηχανοδηγών;
5. Για το δυστύχημα ειδοποίησε ένας επιβάτης, με συνέπεια να χαθεί πολύτιμος χρόνος σε όσους πάλευαν για την επιβίωσή τους. Γιατί ο ΟΣΕ δεν είχε καμία δικλίδα ασφαλείας για τέτοιο ενδεχόμενο;
6. Τι έπραξε για να μειωθούν τα πολλά ατυχήματα επί θητείας του και για τη διαπιστωμένη από τους μηχανοδηγούς ελλιπή συντήρηση του δικτύου ηλεκτροκίνησης;

Ο Σπύρος Πατέρας τοποθετήθηκε από την κυβέρνηση της Ν.Δ. στις 14 Ιανουαρίου 2021. Καταγγέλλεται από τους εργαζομένους ότι επί διετίας του ο ΟΣΕ αποδυναμώθηκε σε έμψυχο δυναμικό κι έργα συντήρησης. Ανάμεσα στα θύματα των Τεμπών είναι και τουλάχιστον 8 εργαζόμενοι του ΟΣΕ.

ΝΤΑΡΙΟ ΛΟ ΜΠΟΣΚΟ (πρόεδρος Δ.Σ. Hellenic Train – πρώην ΤΡΑΙΝΟΣΕ): Εξοργιστική αδιαφορία κι ερασιτεχνισμός

Υποτίθεται ότι η εξαγορά αντί ευτελούς τιμήματος από τον κρατικό ιταλικό όμιλο FS Italiane θα αναβάθμιζε την ποιότητα όσων ήθελαν να ταξιδέψουν με τρένο στη χώρα μας. Στο χειρότερο σιδηροδρομικό δυστύχημα της Ελλάδας, η ιταλική πια Hellenic Train αποδείχτηκε εξοργιστικά ανοργάνωτη.

Η καθυστερημένη ανακοίνωση του Ντάριο Μπόσκο ήταν απαράδεκτη, γεμάτη ανούσιες τυπικούρες κι ολότελα ασεβής προς τις οικογένειες των θυμάτων, αφού δεν έδινε καμία απάντηση για ό,τι συνέβη μετά το δυστύχημα. Στα πρώτα λεωφορεία με επιζώντες που κατέφθασαν στη Θεσσαλονίκη δεν υπήρχε ούτε ένας υπάλληλος της εταιρίας για να καταγράψει έστω τα ονόματα των διασωθέντων, πολύ περισσότερο να τους βοηθήσει. Τα τηλεοπτικά πλάνα είναι η μεγαλύτερη απόδειξη.

Ακόμα και σήμερα ουδείς γνωρίζει όλα τα ονόματα των επιβατών. Υπάρχουν αμφιβολίες και για τον αριθμό τους. Οι δικαιολογίες ότι κάποιοι μπορεί να έβγαλαν εισιτήριο στη διάρκεια της διαδρομής είναι γραφικές. Πώς είναι δυνατόν να μην υπάρχει ηλεκτρονική ονομαστική καταγραφή ακόμα κι εν κινήσει, όταν η τεχνολογία το επιτρέπει; Μπορεί να λειτουργεί έτσι και στην Ιταλία ο Λο Μπόσκο;

Το εξώδικο των μηχανοδηγών είχε παραλήπτη και τη Hellenic Train, που προφανώς κι αυτή με τη σειρά της δεν έπραξε όσα της αναλογούσαν, ειδικά στο θέμα των καθυστερήσεων. Στη συγκεκριμένη εταιρία είχε επιβληθεί πρόστιμο 300.000 ευρώ από τη ΡΑΣ για τη μεγάλη ταλαιπωρία που υπέστησαν 820 επιβάτες, εκτεθειμένοι σε ακραίες καιρικές συνθήκες, στις 24 Ιανουαρίου 2022. Καθυστέρηση είχε και το μοιραίο τρένο στα Τέμπη.

Το όποιο κύρος είχε η Hellenic Train στην Ελλάδα επλήγη, ενδεχομένως ανεπανόρθωτα. Εδωσε το δικαίωμα σε κάθε μελλοντικό επιβάτη να μη νιώθει ασφαλής με τέτοιους ερασιτεχνικούς χειρισμούς αδιαφορίας που διογκώνουν μέχρι και σήμερα την αγωνία των συγγενών.

ΧΡΗΣΤΟΣ ΒΙΝΗΣ (παραιτηθείς πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος ΕΡΓΟΣΕ): Σκάει στα χέρια του η επιστολή «βόμβα» Κατσιούλη

Η ΕΡΓΟΣΕ είναι άλλο ένα παραμάγαζο μπίζνας που δημιουργήθηκε μέσα στον πολυδιασπασμένο ΟΣΕ. Στόχος της είναι, βάσει καταστατικού, να αναλαμβάνει τη διαχείριση των έργων του Επενδυτικού Προγράμματος του Οργανισμού και ιδιαίτερα εκείνων που συγχρηματοδοτούνται από την Ε.Ε.

Οπως αναφέρει η εταιρία, έχει σημαντική τεχνογνωσία και στα έργα «εγκατάστασης σύγχρονων συστημάτων σηματοδότησης, τηλεδιοίκησης, τηλεπικοινωνιών». Εχει;

Ο Χρήστος Βίνης είναι πολιτικός μηχανικός και διορίστηκε διευθύνων σύμβουλος τον Οκτώβριο 2019 από την κυβέρνηση Μητσοτάκη. Λίγες ώρες μετά τα Τέμπη παραιτήθηκε. Ομως, τον Βίνη και όλο το Δ.Σ. της ΕΡΓΟΣΕ ακολουθεί μια «βαριά» επιστολή παραίτησης που σχετίζεται απόλυτα με την τραγωδία.

Τον Απρίλιο 2022 ο Βίνης έλαβε επίσημη επιστολή παραίτησης από τον Χρήστο Κατσιούλη, πρόεδρο της επιτροπής ETCS και υπεύθυνο για τα έργα σηματοδότησης και ασφάλειας στο σιδηροδρομικό δίκτυο.

Ο Κατσιούλης κατήγγειλε, μεταξύ άλλων, τη δυνατότητα κίνησης αμαξοστοιχιών με ταχύτητα 200 χλμ. στο τμήμα Οινόη – Τιθορέα, «χωρίς σε αυτό να υπάρχει καμία ένδειξη της κατάστασης της γραμμής, ακόμα και θραύση αυτής, με ό,τι αυτό συνεπάγεται στην ασφάλεια κυκλοφορίας των τρένων». Ενημέρωσε ακόμα για κακοδιαχείριση και τεράστιες καθυστερήσεις με το σύστημα ETCS στο τμήμα Δομοκός – Λάρισα, για αναίτιες αποξηλώσεις συστημάτων αλληλεξάρτησης, για δρομολόγια χωρίς σηματοδότηση.

Αν όσα διαπίστωνε ο καθ’ ύλην αρμόδιος για το ηλεκτρονικό σύστημα ασφαλείας Κατσιούλης υλοποιούνταν από τη διοίκηση της ΕΡΓΟΣΕ, όπως είχε χρέος να κάνει, τότε πιθανότατα να μην είχαμε φτάσει σήμερα στο πολύνεκρο δυστύχημα.

Από τον Βασίλη Γαλούπη

Ειδική επιτροπή για τα Τέμπη, άνευ νομιμοποίησης

Η παραβίαση της νομοθεσίας από την κυβέρνηση θέτει εξαρχής σε αμφισβήτηση τα αποτελέσματα όποιου πορίσματος

Καμιά νομιμοποίηση δεν έχει η τριμελής -λεγόμενη- «ειδική επιτροπή εμπειρογνωμόνων» που δημιούργησε η κυβέρνηση με την απόφαση 71651/06-03-2023 (ΦΕΚ Β΄1310/06-03-2023) και υπέγραψε ο γενικός γραμματέας Μεταφορών του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών Ιωάννης Ξιφαράς, με σκοπό τη διερεύνηση των αιτιών του τραγικού, πολύνεκρου δυστυχήματος στα Τέμπη.

• Από τη Μαρία Παναγιώτου

Το έργο αυτό, σύμφωνα με νόμο που ψήφισε η ίδια η κυβέρνηση, ανήκει σε άλλη επιτροπή – πιο ορθά, σε άλλον οργανισμό. Το γεγονός αυτό, όπως και πολλά άλλα, δημιουργεί φυσικά τεράστια ερωτήματα για το πόρισμα που πρόκειται να συνταχθεί από μια νομικά ανεύθυνη επιτροπή.

Και τα ερωτήματα πληθαίνουν από το γεγονός ότι ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ζήτησε με δημόσια επιστολή του από τον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Ισίδωρο Ντογιάκο να αποτελέσει το πόρισμα μέρος της δικογραφίας.

Οι επιταγές της Ε.Ε.

Τον Οκτώβριο του 2019, η κυβέρνηση έκανε νόμο του κράτους (4632/2019) την Οδηγία 2016/797 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης της 11ης Μαΐου 2016 (ΕΕ L 138). Στον νόμο αυτόν οριζόταν, μεταξύ άλλων, ότι στην Ελλάδα, όπως και στις άλλες χώρες της Ε.Ε., για τη διερεύνηση των σιδηροδρομικών ατυχημάτων και δυστυχημάτων θα ήταν υπεύθυνη η Επιτροπή Διερεύνησης Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και Συμβάντων (ΕΔΙΣΑΣ).

«Οι σιδηροδρομικές επιχειρήσεις, ο διαχειριστής υποδομής και, όποτε ενδείκνυται, η Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων υποχρεούνται να κοινοποιούν αμέσως στην ΕΔΙΣΑΣ τα ατυχήματα και τα συμβάντα που αναφέρονται στο άρθρο 72 και να παρέχουν κάθε διαθέσιμη πληροφόρηση» οριζόταν στο άρθρο 74 παρ. 3 του νόμου. Εν ολίγοις, όλα τα υπόλοιπα μέρη, δηλαδή η σιδηροδρομική επιχείρηση και ο ΟΣΕ, ακόμη και η Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ), ορίζονταν ως εμπλεκόμενα, που απλά παρέχουν πληροφορίες στην επιτροπή και εξετάζονται από αυτήν για όλα όσα έχουν πράξει ή δεν έχουν πράξει.

Στη συνέχεια, τον περασμένο Ιανουάριο, ψηφίστηκε από την κυβέρνηση ένας νέος νόμος (5014/2023), προκειμένου να οριστεί το πλαίσιο λειτουργίας αυτής της επιτροπής και να εφαρμοστεί η Ευρωπαϊκή Οδηγία.

Τελικά συστήνεται ένας νέος οργανισμός, που θα εξετάζει και τα αεροπορικά ατυχήματα και δυστυχήματα υπό την ονομασία «Εθνικός Οργανισμός Διερεύνησης Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και Ασφάλειας Μεταφορών» ή αλλιώς ΕΟΔΑΣΑΑΜ. Πρόκειται για τον οργανισμό που συχνά αναφέρει η κυβέρνηση πως δεν πρόλαβε να στελεχωθεί, και γι’ αυτόν τον λόγο ήταν αναγκαία η σύσταση ειδικής επιτροπής για το συγκεκριμένο δυστύχημα.

Ομως, στον 5014, τον νέο νόμο, ορίζεται με σαφήνεια πως «έως την έκδοση της απόφασης του υπουργού Υποδομών και Μεταφορών» για το ποιοι θα αποτελούν το διοικητικό συμβούλιο του νέου οργανισμού, τα καθήκοντα διοίκησης του ΕΟΔΑΣΑΑΜ ασκούν ο πρόεδρος και τα μέλη της Επιτροπής Διερεύνησης Ατυχημάτων και Ασφάλειας Πτήσεων.

Επομένως ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ, μέχρι την οριστική στελέχωσή του, έχει διοίκηση η οποία θα μπορούσε να προσλάβει πραγματογνώμονες για το συγκεκριμένο έργο. Δεν υπάρχει, δηλαδή, το κενό που ευαγγελίζεται η κυβέρνηση. Επομένως, γιατί δόθηκε το έργο της διερεύνησης σε αυτή την τριμελή ειδική επιτροπή; Η παραβίαση της νομοθεσίας θέτει εξαρχής σε αμφισβήτηση πλέον τα αποτελέσματα όποιου πορίσματος!

Μήπως γι’ αυτό ο νέος υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Γιώργος Γεραπετρίτης έκανε τόσο κόπο χθες, στη συνέντευξη Τύπου, να υπερασπιστεί τη νομιμότητα της ειδικής επιτροπής;

Πολλά τα ερωτήματα για τη σύστασή της! Τηρήθηκαν τα προβλεπόμενα; 

Αξίζει να υπογραμμίσουμε πως, σύμφωνα με το νέο νομοθετικό πλαίσιο, ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ έχει «άμεση πρόσβαση στον τόπο του ατυχήματος ή του συμβάντος» (άρθρο 44, παράγραφος 1α), ελέγχει την απομάκρυνση των συντριμμιών (άρθρο 44, 1β) και φυσικά η έρευνα που κάνει είναι ανεξάρτητη από τη δικαστική, η οποία διενεργείται από τις ανακριτικές Αρχές (άρθρο 44, 2).

Ορίζεται ακόμη ότι ο «διαχειριστής υποδομής, ο διαχειριστής τροχαίου υλικού και οι σιδηροδρομικές επιχειρήσεις, η Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων, ο οργανισμός, τα θύματα και οι συγγενείς τους, οι ιδιοκτήτες των περιουσιακών στοιχείων που υπέστησαν ζημιές, οι κατασκευαστές, οι εμπλεκόμενες υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης και οι εκπρόσωποι του προσωπικού και των χρηστών έχουν τη δυνατότητα να παρέχουν σχετικές τεχνικές πληροφορίες, προκειμένου να βελτιωθεί η ποιότητα της έκθεσης διερεύνησης. Ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ λαμβάνει επίσης υπόψη του τις εύλογες ανάγκες των θυμάτων και των συγγενών τους, και τους παρέχει ενημέρωση όσον αφορά την πρόοδο της διερεύνησης».

Από όλα τα παραπάνω προκύπτουν τα εξής ερωτήματα:

• Η ειδική επιτροπή, αν και χωρίς σχετική νομιμοποίηση, βρέθηκε στον τόπο του τραγικού δυστυχήματος και συνέλεξε όλα όσα έπρεπε εκεί;
• Ποιος ήλεγξε την απομάκρυνση των συντριμμιών; Πριν από λίγες μέρες, πηγές σχετικές με το θέμα ανέφεραν στη «δημοκρατία» πως τα βαγόνια βρίσκονται πλέον σε ειδικές εγκαταστάσεις, όπου διενεργείται περαιτέρω τεχνικός έλεγχος από την Πυροσβεστική. Πώς είναι σίγουρο ότι η έρευνα στο πεδίο και η μετακίνηση έγιναν με τον τρόπο που έπρεπε, ώστε να μη χαθούν αποδεικτικά στοιχεία, εφόσον δεν ηγείται των εργασιών ο οργανισμός που είναι υπεύθυνος με βάση τον νόμο της κυβέρνησης;
• Η ΡΑΣ γιατί διεξάγει αυτεπάγγελτη έρευνα, εφόσον, βάσει του νόμου, δεν πρέπει να έχει καμιά ανάμιξη σε αυτήν, αλλά είναι στην πραγματικότητα -κατά έναν τρόπο- εμπλεκόμενο μέρος; Οπως ανακοινώθηκε, μάλιστα, «για την άμεση ολοκλήρωση της αυτεπάγγελτης έρευνας η Αρχή ζήτησε τόσο από τον ΟΣΕ όσο και από τη Hellenic Train όλα τα τεκμήρια και τα στοιχεία που θα βοηθήσουν την έρευνα που διεξάγει» για το αν εφήρμοζαν τα προβλεπόμενα από τα συστήματα διαχείρισης ασφαλείας που είναι υποχρεωμένοι να τηρούν. Συλλέγει, δηλαδή, έγγραφα από τον ΟΣΕ και τη Hellenic Train για τα αίτια του δυστυχήματος, ενώ δεν έχει καμιά αρμοδιότητα γι’ αυτό. Γιατί βρίσκονται στα χέρια της στοιχεία που θα έπρεπε να βρίσκονται στον οργανισμό τον οποίο ορίζει ο νόμος;

Μήπως τελικά η κυβέρνηση έχει βάλει πολλά και άσχετα κοκόρια να λαλούν, μήπως και δεν ξημερώσει ποτέ… ουσιαστικό πόρισμα;