Το δημοσίευμα των New York Times για τον Άδωνη: Δώρα σε Έλληνα υπουργό
Δώρα, Gadgets και Ελλάδα: Μέσα σε μια καμπάνια Lobbying της Huawei
Τα εσωτερικά μηνύματα που διέρρευσαν περιγράφουν λεπτομερώς τις... προσπάθειες του κινεζικού τεχνολογικού γίγαντα να προσφύγει σε Έλληνες αξιωματούχους και να καταπολεμήσει μια αμερικανική προσπάθεια κατά της τεχνολογίας του.
Του Adam Satariano και Eliza Triantafillou
Ο Άνταμ Σαταριάνο αναφέρθηκε από το Λονδίνο και η Ελίζα Τριανταφύλλου από την Αθήνα.
28 Σεπτεμβρίου 2023
Τον Νοέμβριο του 2020, στελέχη της Huawei, της κινεζικής εταιρείας κατασκευής τηλεπικοινωνιακού εξοπλισμού, αντάλλαξαν μηνύματα σχετικά με την πραγματοποίηση συνάντησης με έναν «φίλο» και έναν «σύμβουλο» στην Ελλάδα.
Οι επαφές, που προσδιορίστηκαν ως σύμβουλοι της ελληνικής κυβέρνησης, επρόκειτο να δώσουν στην Huawei κάτι πολύτιμο: ένα έγγραφο που περιγράφει τις κρατικές συμβάσεις και τα «έργα πρώτης προτεραιότητας» στα οποία η εταιρεία θα ήθελε να εργαστεί στη χώρα. Οι διευθυντές της Huawei συζήτησαν να δώσουν στους συμβούλους ένα smartphone Huawei Mate XS, το έξυπνο ρολόι GT 2 και κρασί της εταιρείας, σύμφωνα με εσωτερικά μηνύματα κειμένου και άλλα έγγραφα που εξετάστηκαν από τους New York Times.
Τα σχέδια είναι «αυστηρά εμπιστευτικά μεταξύ μας», έγραψε ένας διευθυντής της Huawei σε μια ομαδική συνομιλία που πήρε το όνομά του από το ψηφιακό υπουργείο της Ελλάδας.
Η ανταλλαγή ήταν μέρος περισσότερων από 120 μηνυμάτων και περιλήψεων εσωτερικών επικοινωνιών της Huawei που παρασχέθηκαν στους Times από άτομο που εργαζόταν για μια ευρωπαϊκή κυβέρνηση που ερεύνησε την εταιρεία. Το υλικό, το οποίο προσδιόριζε τις επαφές ως κυβερνητικούς αξιωματούχους, προσφέρει μια σπάνια ματιά στο πώς η Huawei προσπάθησε να καλλιεργήσει σχέσεις με υψηλόβαθμα στελέχη στην Ελλάδα, μια μικρή αλλά σημαντική χώρα για την εταιρεία, και πέρασε τα όρια των ελληνικών κανόνων που περιορίζουν τα δώρα σε δημόσιους υπαλλήλους και υπουργούς της κυβέρνησης.
Στην επικοινωνία, οι υπάλληλοι της Huawei συζήτησαν την παροχή gadget σε έναν ανώτερο υπουργό της ελληνικής κυβέρνησης και τον γιο του, την παροχή συσκευών σε αξιωματούχους της αστυνομίας και μετανάστευσης και την οργάνωση μεταφοράς για τις ελληνικές ρυθμιστικές αρχές κατά τη διάρκεια ενός βιομηχανικού συνεδρίου στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα το 2021. Τα μηνύματα δεν αναφέρουν εάν τα δώρα παραδόθηκαν τελικά ή αν υπογραφούν συμφωνίες για τα έργα προτεραιότητας.
Η Huawei, η οποία βρίσκεται στη μέση ενός τεχνολογικού Ψυχρού Πολέμου μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας, βρίσκεται κάτω από ένα σύννεφο για περισσότερα από πέντε χρόνια λόγω των φόβων ότι το Πεκίνο μπορεί να χρησιμοποιήσει την τεχνολογία της για κατασκοπεία ή δολιοφθορά. Η εταιρεία αρνήθηκε τις κατηγορίες.
Η κυβέρνηση των ΗΠΑ έχει περιορίσει τη χρήση του εξοπλισμού της Huawei στη χώρα και έχει αποκλείσει την πρόσβαση της εταιρείας σε ορισμένες αμερικανικές τεχνολογίες. Οι αμερικανοί αξιωματούχοι άσκησαν επίσης επιθετικές πιέσεις σε συμμάχους να απαγορεύσουν τον εξοπλισμό της Huawei στην Ευρώπη, τη μεγαλύτερη αγορά της εταιρείας εκτός Κίνας.
Η Ελλάδα αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα της μεικτής επιτυχίας της αμερικανικής εκστρατείας λόμπι. Δεν έχει απαγορεύσει εντελώς τα προϊόντα της Huawei και η εταιρεία αγωνίστηκε για να διατηρήσει τη σκληρή κατοχή της στη χώρα.
«Η Huawei βλέπει τις ενέργειες των ΗΠΑ ως υπαρξιακή απειλή», δήλωσε η Έμιλι Κιλκρέις, πρώην αναπληρώτρια βοηθός εμπορικού αντιπροσώπου των ΗΠΑ που μελετά την οικονομική σχέση ΗΠΑ-Κίνας στο Κέντρο για μια Νέα Αμερικανική Ασφάλεια, μια δεξαμενή σκέψης στην Ουάσιγκτον.
Οι Times επιβεβαίωσαν τις εσωτερικές επικοινωνίες, οι οποίες στάλθηκαν από το 2020 έως το 2021, στο αποκορύφωμα των αμερικανικών προσπαθειών για την απαγόρευση της τεχνολογίας Huawei, αντιστοιχίζοντας ονόματα, αριθμούς τηλεφώνου και άλλες πληροφορίες στα μηνύματα. Οι Times συμφώνησαν να μην αποκαλύψουν την κυβέρνηση που διεξήγαγε την έρευνα.
«Η Huawei δραστηριοποιείται ηθικά και με ακεραιότητα και συμμορφώνεται με όλους τους ισχύοντες νόμους και κανονισμούς σε κάθε χώρα και περιοχή στην οποία δραστηριοποιούμαστε», ανέφερε η εταιρεία σε δήλωση.
Ο Παύλος Μαρινάκης, εκπρόσωπος της ελληνικής κυβέρνησης, δήλωσε ότι η τεχνολογία της Huawei έχει περιορισμένη παρουσία στα νέα τηλεπικοινωνιακά δίκτυα της χώρας.
«Δεν υπήρξε ποτέ καμία άμεση ή έμμεση επιρροή από την εν λόγω εταιρεία σε αποφάσεις κυβερνητικής πολιτικής, συμφωνίες ή/και συμβάσεις», είπε σε ένα email.
Περιχαρακωμένο στην Ευρώπη
Ο Ren Zhengfei, ο ιδρυτής της Huawei, έχει τέτοια συγγένεια με την Ευρώπη που η πανεπιστημιούπολη της εταιρείας στο Dongguan της Κίνας περιλαμβάνει αντίγραφα κτιρίων στο Παρίσι και τη Χαϊδελβέργη της Γερμανίας. Η εταιρεία δραστηριοποιείται στην Ευρώπη για περισσότερα από 20 χρόνια, πουλώντας διακόπτες, κεραίες και άλλο εξοπλισμό για ασύρματα δίκτυα, καθώς και καταναλωτικές συσκευές όπως smartphone και tablet.
Οι ευρωπαίοι πάροχοι τηλεπικοινωνιών, συμπεριλαμβανομένων των Vodafone και Deutsche Telekom, αγόρασαν τον εξοπλισμό της Huawei, ο οποίος τείνει να είναι φθηνότερος από προϊόντα από ανταγωνιστές όπως η Ericsson και η Nokia. Περίπου το 23 τοις εκατό των εσόδων της Huawei 92 δισεκατομμυρίων δολαρίων πέρυσι προήλθε από την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική, αυξημένα κατά 13 τοις εκατό από πέρυσι.
Η Huawei δημιούργησε μια ισχυρή επιχείρηση λόμπι στην Ευρώπη, προσλαμβάνοντας σημαντικούς πολιτικούς και βιομηχανικούς παράγοντες, καθώς και δωρεές σε φιλανθρωπικές οργανώσεις, πανεπιστήμια και άλλες τοπικές πρωτοβουλίες. Αυτές οι προσπάθειες έχουν βοηθήσει τη θέση της εταιρείας στην περιοχή, με πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να διστάζουν να αγκαλιάσουν την προσπάθεια των ΗΠΑ να ανακόψουν τις πωλήσεις και να αφαιρέσουν τον εξοπλισμό Huawei από παλαιότερα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας.
Μια ανασκόπηση 31 ευρωπαϊκών χωρών δείχνει ότι η Huawei και άλλοι Κινέζοι πωλητές αντιπροσώπευαν περισσότερο από το 50 τοις εκατό του εξοπλισμού που σχετίζεται με δίκτυα 5G υψηλής ταχύτητας στα τέλη του 2022, σύμφωνα με τη Strand Consult, μια ερευνητική εταιρεία τηλεπικοινωνιών. Η Βρετανία και η Σουηδία έχουν περιορίσει αυστηρά τη Huawei από τα νεότερα δίκτυά τους, ενώ η Γερμανία έχει δηλώσει ότι ενδέχεται να αυστηροποιήσει τους κανόνες της έναντι του εξοπλισμού της εταιρείας. Η Ιταλία και η Ισπανία είναι μεταξύ εκείνων που συνέχισαν να αγοράζουν από την Huawei, ανέφερε η εταιρεία.
«Η ιστορία είναι πώς η Huawei περιηγείται στο ευρωπαϊκό τοπίο για να προσπαθήσει να διατηρήσει τη θέση που έχει», δήλωσε ο John Strand, διευθύνων σύμβουλος της Strand Consult. «Παίζουν όλα τα χαρτιά που μπορούν να παίξουν».
Η Ελλάδα ήταν ένα αίνιγμα. Υπερασπίστηκε αξιόπιστα τα συμφέροντα του Πεκίνου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ιδιαίτερα μετά την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008, όταν η Κίνα παρείχε οικονομική βοήθεια για έργα όπως το λιμάνι του Πειραιά, το οποίο σήμερα κατέχει μια κινεζική κρατική εταιρεία. Πιο πρόσφατα, όμως, η Ελλάδα έχει αναπροσανατολιστεί περισσότερο προς τη Δύση.
Η χώρα έχει επίσης λάβει αντιφατική στάση έναντι της Huawei. Δεν έχει απαγορεύσει τα προϊόντα της εταιρείας, αλλά η κυβέρνηση και οι επιχειρήσεις στη χώρα προσπάθησαν να αποστασιοποιηθούν από την κινεζική εταιρεία.
Το 2020, η Ελλάδα εντάχθηκε στην πρωτοβουλία Clean Networks, μια εθελοντική και μη δεσμευτική συμφωνία για την αποφυγή χρήσης τεχνολογίας από αυταρχικές κυβερνήσεις, της οποίας πρωτοστάτησε η κυβέρνηση Τραμπ. Οι τρεις μεγαλύτεροι πάροχοι ασύρματων δικτύων της Ελλάδας έχουν επίσης στραφεί περισσότερο στους ανταγωνιστές της Huawei, Ericsson και Nokia, για την κατασκευή νέων δικτύων 5G.
Ωστόσο, οι πωλήσεις της Huawei στην Ελλάδα αυξήθηκαν 56 τοις εκατό πέρυσι στα 258 εκατομμύρια ευρώ (273 εκατομμύρια δολάρια), σύμφωνα με τις ελληνικές ρυθμιστικές καταθέσεις. Η εταιρεία παρείχε τεχνολογία για την Ελληνική Ραδιοφωνική Εταιρεία, τον κρατικό τηλεοπτικό και ραδιοφωνικό σταθμό, καθώς και τη δημόσια υπηρεσία υγείας και το λιμάνι του Πειραιά.
«Ζητήστε υποστήριξη»
Καθώς ο έλεγχος της Huawei αυξήθηκε, η εταιρεία βρισκόταν σε άμυνα, σύμφωνα με τα μηνύματα που έλαβαν οι Times.
Το 2020, στελέχη της εταιρείας στην Ελλάδα συζήτησαν μια επιστολή που κυκλοφόρησαν από μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που ζητούσαν την απαγόρευση των προϊόντων της Huawei. Ο Τζάκι Τσεν, ανώτερο στέλεχος στην περιοχή, ζήτησε από τον Θίο Ταμβακίδη, μάνατζερ στην Ελλάδα, να μιλήσει με την Εύα Καϊλή και τη Μαρία Σπυράκη, δύο Ελληνίδες βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
«Ζητήστε υποστήριξη», είπε ο κ. Τσεν σε ένα μήνυμα. «Μην δημιουργείτε προβλήματα στην Huawei στην ΕΕ. επίπεδο αν είναι δυνατόν.»
Ο κ. Ταμβακίδης απάντησε, «νομίζω ότι μπορώ ακόμα να την πείσω», αναφερόμενος στην κ. Καϊλή και περιέγραψε την ως φίλη που γνώριζε χρόνια.
Δεν είναι σαφές εάν η Huawei μίλησε με τους δύο υπεύθυνους χάραξης πολιτικής. Η κ. Καϊλή συνελήφθη πέρυσι στο πλαίσιο σκάνδαλου διαφθοράς, κατηγορούμενη για δωροδοκία από το Κατάρ. Έχει αρνηθεί ότι έκανε αδίκημα.
Σε συνέντευξή του, ο κ. Ταμβακίδης είπε ότι η Huawei συνεχώς «προσπαθεί να πείσει τους ανθρώπους ότι δεν είμαστε απειλή για την κοινωνία, ότι δεν είμαστε δημόσια απειλή».
Η κα Καϊλή και η κα Σπυράκη δεν απάντησαν στα αιτήματα για σχολιασμό.
Άλλες φορές, η Huawei έσπευσε να βοηθήσει Έλληνες κυβερνητικούς αξιωματούχους με την προσωπική τους τεχνολογία, σύμφωνα με τις ανακοινώσεις.
Τον Ιούλιο του 2021, ο κ. Ταμβακίδης έσπευσε να βρει μια συσκευή αντικατάστασης για έναν ανώνυμο αξιωματούχο μετανάστευσης που είχε επικοινωνήσει μαζί του σχετικά με μια σπασμένη οθόνη σε ένα Mate X, ένα αναδιπλούμενο smartphone που πωλούνταν πάνω από 2.000 ευρώ. Η Huawei του το είχε δώσει ως «δώρο», σύμφωνα με τα μηνύματα.
«Το χρησιμοποιεί μόνο για να κάνει φωτογραφίες με το φορητό υπολογιστή Huawei που του δώσαμε», ανέφερε στα μηνύματα ο κ. Ταμβακίδης.
Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία, είναι παράνομο για άτομα του ιδιωτικού τομέα να προσφέρουν δώρα σε κυβερνητικούς αξιωματούχους με αντάλλαγμα χάρες. Οι υπουργοί της κυβέρνησης, οι βουλευτές και οι δημόσιοι υπάλληλοι δεν μπορούν επίσης να δεχτούν δώρα που θα μπορούσαν να θεωρηθούν ότι συνδέονται με τις επίσημες αρμοδιότητές τους, δήλωσε ο Στέφανος Λουκόπουλος, διευθυντής της Vouliwatch, μιας κυβερνητικής ομάδας εποπτείας στην Αθήνα.
Υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι μπορούν να δεχτούν ορισμένα τελετουργικά δώρα αξίας μικρότερης των 200 ευρώ, αλλά πιο ακριβά αντικείμενα πρέπει να παραδοθούν στην κυβέρνηση. Η δήλωση δώρων είναι υποχρεωτική για τους Έλληνες υπουργούς βάσει νόμου του 2021, αλλά το μητρώο δεν έχει δημοσιοποιηθεί, είπε ο κ. Λουκόπουλος.
«Η Ελλάδα έχει στα χαρτιά ένα πολύ σταθερό πλαίσιο κατά της διαφθοράς και της δωροδοκίας», είπε. Αλλά η διαφάνεια είναι σχεδόν ανύπαρκτη, πρόσθεσε, και η επιβολή των νόμων είναι «πολύ προβληματική».
«Μια ειδική περίπτωση»
Το 2020, όταν ο υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο οδήγησε μια αντιπροσωπεία των ΗΠΑ στην Ελλάδα για να ολοκληρώσει μια συμφωνία τεχνολογίας και επιστήμης μεταξύ των χωρών, τα στελέχη της Huawei συζήτησαν να υπάρχει κάποιος κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων για να βοηθήσει στην άρση των αναφορών στην κυβερνοασφάλεια και τις κινεζικές εταιρείες.
«Συζητήσαμε με τον Άδωνι και το βγάλαμε», έγραψε ο κ. Ταμβακίδης σε συνάδελφό του αρκετούς μήνες μετά τη σύνοδο κορυφής.
Ο κ. Ταμβακίδης αναφερόταν στον Άδωνι Γεωργιάδη, ανώτερο Έλληνα υπουργό που κάθισε δίπλα στον κ. Πομπέο για να υπογράψει τη συμφωνία του 2020 στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Το αν ο κ. Γεωργιάδης επηρέασε τις διαπραγματεύσεις υπέρ της Huawei είναι ασαφές, αλλά η εταιρεία είχε καλλιεργήσει μια σχέση μαζί του για χρόνια, σύμφωνα με τα εσωτερικά αρχεία και τις δημόσιες πληροφορίες.
Οι υπάλληλοι της Huawei συζήτησαν πώς ο κ. Γεωργιάδης, που ήταν τότε υπουργός Ανάπτυξης, λάμβανε συσκευές από την εταιρεία ενώ εργαζόταν ως κυβερνητικός. Δημοσίευσε επίσης φωτογραφίες από τις επισκέψεις του στα γραφεία και τις εκδηλώσεις της Huawei στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η μη δεσμευτική συμφωνία του 2020 που υπεγράφη από τον κ. Πομπέο και Έλληνες αξιωματούχους, η οποία στόχευε στην ενίσχυση της τεχνολογικής και επιστημονικής συνεργασίας, δεν ανέφερε τελικά την κυβερνοασφάλεια ή τις κινεζικές εταιρείες.
Ο κ. Πομπέο αρνήθηκε να σχολιάσει.
Ο κ. Γεωργιάδης, ο οποίος είναι σύμμαχος του πρωθυπουργού της Ελλάδας, Κυριάκου Μητσοτάκη, είπε ότι δεν εμπλέκεται σε λεπτομέρειες της τεχνολογικής συμφωνίας και δεν είχε καμία επικοινωνία με τη Huawei πριν από την υπογραφή της. Είπε ότι ήταν παιδικοί φίλοι με τον κ. Ταμβακίδη και δεν δεχόταν ποτέ δώρα από τη Huawei, αλλά αγόρασε «δύο τρεις» συσκευές για μέλη της οικογένειας με αποδείξεις λιανικής. Αρνήθηκε να παράσχει αντίγραφα των αποδείξεων.
«Δεν είχα ποτέ, ή δεν έχω ακόμη, καμία ειδική σχέση με αυτή την εταιρεία», είπε σε ένα email. «Καμία συμφωνία, επένδυση, σύμβαση, παραχώρηση ή έργο δεν παραχωρήθηκε στην Huawei κατά τη διάρκεια της θητείας μου».
Ο κ. Ταμβακίδης είπε ότι δεν θυμάται τις ιδιαιτερότητες της συμφωνίας του 2020, αλλά είπε ότι η Huawei μπορεί να είχε «ενημερωθεί ότι δεν υπήρχε τίποτα μέσα που θα ήταν επικίνδυνο». Δεν είπε ποιος είχε δώσει αυτές τις πληροφορίες.
Ο κ. Ταμβακίδης είπε ότι βοήθησε στη διευκόλυνση των συσκευών Huawei για τον κ. Γεωργιάδη, μεταξύ άλλων και για ένα μέλος της οικογένειας, αλλά ότι τα gadget δεν προσφέρθηκαν δωρεάν. Είπε ότι οι πωλήσεις τιμολογήθηκαν, αλλά δεν παρείχε αντίγραφα. Οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι λάμβαναν μερικές φορές συσκευές πριν κυκλοφορήσουν δημόσια ή σε μειωμένες τιμές, είπε.
«Δεν υπήρχε τίποτα σε αντάλλαγμα», είπε. «Η Huawei είναι πολύ ευαίσθητη σε αυτό.»
Αμέσως μετά την επίσκεψη του κ. Πομπέο στην Ελλάδα, ο κ. Γεωργιάδης, ο οποίος είναι πλέον υπουργός Εργασίας, επανήλθε σε μηνύματα μεταξύ αξιωματούχων της Huawei.
«Ο Άδωνις χρειάζεται άλλα δύο ρολόγια. GT Pro. Το αγάπησε», έγραψε ο κ. Ταμβακίδης τον Οκτώβριο του 2020. Αργότερα τον ίδιο μήνα, ο κ. Γεωργιάδης φωτογραφήθηκε φορώντας κάτι που φαινόταν να είναι ένα ρολόι Huawei.
Σε μια ανταλλαγή του 2021, οι υπάλληλοι της Huawei συζήτησαν την αντικατάσταση ενός χαλασμένου τηλεφώνου για τον γιο του κ. Γεωργιάδη.
«Ο Άδωνις είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση», έγραψε ο κ. Ταμβακίδης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου