γράφει η Φανούλα Αργυρού*
Μέρος Β’ τελευταίο
Τι έλεγε στους Βρετανούς ο Γιώργος Βασιλείου
Τα έγγραφα αποκαλύπτουν ότι σχεδόν καθ΄όλη την διάρκεια του 1993 ο τέως πρόεδρος Γιώργος Βασιλείου κάθε φορά που έβλεπε τους Βρετανούς αξιωματούχους ήταν πάντα επικριτικός εναντίον του Γλ. Κληρίδη, σε σημείο που το επεσήμαναν και οι ίδιοι (οι Βρετανοί). Τον κατηγορούσε στους Βρετανούς ότι απομακρυνόταν από τις «Ιδέες Γκάλι», ότι επηρεαζόταν από τους σκληροπυρηνικούς του συμβούλους, ειδικά τον Υπ. Εξωτερικών Αλέκο Μιχαηλίδη, δεν έπρεπε ουσιαστικά να ακούει το λαό. («Vasiliou deplored the resulting tendency to make foreign policy the servant of domestic politics»). Είχε στείλει επιστολή στον Γ. Παπανδρέου με έντονη παρότρυνση να υποστηρίζει τα ΜΟΕ δίχως παρεκλήσεις, είχε ζητήσει να δει τον Γλ. Κληρίδη πριν στείλει την επιστολή του αλλά δεν του έδωσαν ραντεβού. Ο Βασιλείου πίστευε οι Τούρκοι δεν ενδιαφέρονταν για λύση, επέκρινε την αμυντική συμφωνία με την Ελλάδα, επέκρινε τη τάση (εννοείται του λαού) να κατηγορείται το ΗΒ για όλα, προειδοποιούσε για αντι-βρετανική αισθήματα, υποστήριζε ευρωπαίο παρατηρητή αλλά με περιορισμένο ρόλο (οι Βρετανοί δεν υποστήριζαν παρατηρητή και μάλλον και ο ΓΓ του ΟΗΕ), ο Κληρίδης δεν είχε εξηγήσει τα ΜΟΕ και κανένας δεν τα είχε διαβάσει, ο κόσμος δεν εκτίμησε το πακέτο (ΜΟΕ) ότι θα είχε και κάποια λύση για το Βαρώσι…
Ένα από τα έγγραφα που καταγράφει τις «καταγγελίες» Βασιλείου προς Βρετανούς εις βάρος Γλ. Κληρίδη. Αναφορά από βρετ. Υπ. Αρμοστεία στη Λευκωσία προς Φόρειν ΄Οφις 15.12.93
Ο τότε πρέσβης της Ελλάδας στο Λονδίνο Κάρολος Παπούλιας με επιστολή του προς το Φ.Ο διαβεβαίωσε το Λονδίνο ότι η Ελληνική Κυβέρνηση δέχθηκε τα ΜΟΕ. Και σημείωσαν στο Φ.Ο: «Όμως δεν το ανακοίνωσαν».
Σημ. Φ.Α. Υπενθυμίζεται η γνωμάτευση της συνταγματολόγου Κλαίρ Πάλλευ για τα ΜΟΕ η οποία κατέληγε: «…θα θυσιαστούν όλοι οι πρόσφυγες έναντι επιστροφής μιας έρημης περιοχής, δηλ. των Βαρωσίων (* in order to get return of a desert to which its owners are entitled, all other Greek Cypriot refugees are in practice being sacrificed – what used to be called “Famagustisation of the Cyprus problem”).
Την γνωμάτευση είχε αποκαλύψει η γράφουσα στη «Σημερινή» στις 30.5.1994. Βλέπε ανάλυση «ΜΟΕ και… πιέσεων» 30.12.2018.
https://simerini.sigmalive.com/article/2018/12/30/metra-oikodomeses-empistosunes-kai-pieseon/
Το ΗΒ ο μεγαλύτερος εταίρος των Τ/κ μετά την Τουρκία
Σε έγγραφα τους οι Βρετανοί έλεγαν ότι το 1992 ο Πρόεδρος Βασιλείου ήθελε το Μπούτρος Γκάλι (ΓΓ του ΟΗΕ) να προχωρεί δίχως καθυστέρηση γιατί αν έχανε στις εκλογές (ο Βασιλείου) δεν θα είχε καιρό για συμβιβασμό. Το 1993 (ΟΗΕ και Βρετανοι) δούλευαν στη βάση των Ιδέων του ΓΓ («Ιδέες Γκάλι»), οι συνομιλίες στη Νέα Υόρκη το Μάρτιο και Μάιο επικεντρώθηκαν στα ΜΟΕ για επαν-άνοιγμα του Βαρωσιού και του Αεροδρομίου Λευκωσίας αμφότερα κάτω από τον έλεγχο των ΗΕ. Ο Ντενκτάς δεν επέστρεψε στη Νέα Υόρκη στις 14 Ιουνίου και παραιτήθηκε από « διαπραγματευτής» αλλά παρέμεινε «Πρόεδρος της ΤΔΒΚ». Ο ΓΓ στις 14 Σεπτεμβρίου στην έκθεσή του προς το Συμβούλιο Ασφαλείας έγραψε ότι η τουρκο-κυπριακή πλευρά δεν έδειξε καλή θέση και στην έκθεσή του στις 22 Νοεμβρίου επέρριψε ευθύνη και στις δύο πλευρές. Το Ηνωμένο Βασίλειο (έγραψαν) δέχθηκε κριτική από τους Ελληνοκύπριους και ο Πρόεδρος Κληρίδης αναγκάστηκε να γράψει επιστολή στον Βρετανό Πρωθυπουργό για να ικανοποιήσει τα πιο σοβινιστικά μέλη του κυβερνώντος συνασπισμού του. Δεν πίστευαν τον Βασιλείου ότι ο Κληρίδης απομακρυνόταν από τις «Ιδέες Γκάλι» η στάση του ήταν ελιγμός να προσπερνούσε τις εσωτερικές του δυσκολίες. Ο Κληρίδης είχε προτείνει αποστρατιωτικοποίηση αλλά απορρίφθηκε από τον Ντενκτάς, την είχε προτείνει και ο Σπ. Κυπριανού παλαιότερα…
‘Έβρισκαν ότι οι «Τουρκοκυπριακές Δυνάμεις Ασφαλείας» ήταν 4,000, ο τουρκικός στρατός περίπου 28,000, με 250 τάνκς και 200 στοιχεία Πυροβολικού (κανόνια). Επιπλέον υπήρχαν 21,000 έφεδροι Τουρκοκύπριοι.
Το 1991 το ΗΒ ήταν ο δεύτερος μεγαλύτερος προμηθευτής αγαθών και υπηρεσιών προς την Κύπρο μετά την Γαλλία με τον αριθμό (της Γαλλίας) να αυξάνεται λόγω αμυντικών αγορών (από την ΚΔ). Η βρετανική κοινότητα στην Κύπρο υπολογιζόταν στις 22,000 περιλαμβανομένων βρετανών πολιτών με κυπριακή καταγωγή και οι βρετανοί τουρίστες στις 600,000. Εκτός της Τουρκίας το ΗΒ ήταν ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος των Τουρκοκυπρίων.
Αναφέρονται και στην διαμάχη τότε του Εισαγγελέα των Βάσεων με θέσεις Λουκή Λουκαΐδη για το «κυρίαρχο» των βάσεων, σε άρθρο του μ. Λουκή Παπαφιλίππου για τις βάσεις, σε άρθρο της δημοσιογράφου Μαρίας Παναγιώτου στις «Σελίδες» «Οι βρετανοί έφυγαν για να μείνουν» και άλλα…
Ετοιμαζόντουσαν σε συνεργασία με τον Πρόεδρο Κληρίδη για την επικείμενη επίσκεψη της Βασίλισσας Ελισάβετ στην Κύπρο και σε σχέση με την ασφάλεια και ελαχιστοποίηση των αντιδράσεων εναντίον τους…Ο Γλ. Κληρίδης τους είπε ότι είχε επικοινωνήσει με τις εφημερίδες που «επηρέαζαν» ζητώντας τους να κατεβάσουν τους τόνους και σύστησε στους Βρετανούς να μην κάνουν και εκείνοι απολύσεις προσωπικού εκείνο το διάστημα γιατί είχε παραστάσεις από συντεχνίες…
Επιστολές βροχή!
Στη νέα αποδέσμευση υπάρχουν δεκάδες επιστολές από ομογενείς στο Η. Βασίλειο και οργανώσεις και από Κύπρο, που επέκριναν την βρετανική πολιτική περιλαμβανομένης της τότε δήλωσης της Υφυπουργού βαρόνης Λίντα Τσόκκερ η οποία μετά από συνάντηση με τον Ραούφ Ντενκτάς είχε δηλώσει ότι «υπάρχουν και άλλες λύσεις από την ομοσπονδία». Το Φόρειν ΄Οφις έδιδε την ίδια στερεότυπη απάντηση ότι υποστηρίζει την λύση της ΔΔΟ σύμφωνα με τις αποφάσεις του ΟΗΕ και στην περίπτωση της Λίντα Τσιόκερ ότι …παρεξηγήθηκε η δήλωσή της. Αντιδράσεις ομογενών επίσης υπάρχουν και για ένα ντοκουμαντέρ τότε του BBC για την Κύπρο…
Επίσης ενώ τo Φ.Ο γνώριζε πολύ καλά το θέμα του εποικισμού με αριθμούς, σε σχετικές απαντήσεις επιστολών, αρνείτο γνώση ακόμα και στον ΄Υπ. Αρμοστή της ΚΔ στο Λονδίνο…
Ευαίσθητο θέμα – κλειστό μέχρι 2042
Το 2019 αναθεωρήθηκε και η περίπτωση αποδέσμευσης σχετικού φακέλου επί καιρώ αποικιοκρατίας (δεκαετία του 1950), ο οποίος αναφερόταν ουσιαστικά σε ανθρώπους που συνεργάστηκαν με την κυβέρνηση της αποικιοκρατίας (και αστυνομικούς). Υπήρχαν δύο απόψεις και επιβλήθηκε τελικά η πλευρά που πίστευε ότι είναι ενωρίς γιατί υπάρχουν είτε ζώντες είτε συ -σχετιζόμενα τρίτα πρόσωπα. Ανέβαλαν την αποδέσμευση του φακέλου για την 1.1.2042.
Retained Sites Αεροδρόμιο Λευκωσίας
Το 1993 το Λονδίνο ήθελε να επιστρέψει στην ΚΔ τις περιοχές του Αεροδρομίου Λευκωσίας που κράτησε ως «Retained Sites» γιατί δεν τις χρειαζόταν πλέον. ΄Όμως «αυτό είναι προβληματικό (η περιοχή επι τω πλείστο βρίσκεται εντός της Προστατευόμενης Περιοχής του ΟΗΕ) και πολιτικά ευαίσθητη (οι Τουρκοκύπριοι αναμφίβολα θα φέρουν ένσταση στην επιστροφή της γης στην ΚΔ)…Εν πάση περίπτωση για να κάνουμε αυτό χρειαζόμαστε να κάνουμε σίγουρο ότι η ΚΚ καταλαβαίνει καθαρά ότι η περιουσία αυτή, καθώς επιστρέφει στην δική της ιδιοκτησία, θα έχει το ίδιο στάτους κβο όπως άλλες περιοχής της Νεκράς Ζώνης (Buffer Zone). (δηλαδή στη πράξη δεν θα έχουν πρόσβαση σ΄αυτή). Πρέπει πρώτα να συμφωνήσουμε γι΄αυτό με τα Ηνωμένα Έθνη. Ήδη ενημερώσαμε εμπιστευτικά τον αντιπρόσωπο του ΓΓ του ΟΗΕ κ. Φειζέλ….» έγραψαν.
Οι προβληματισμοί των Βρετανών για επιστροφή των περιοχών του Αεροδρομίου Λευκωσίας που δεν χρειάζονταν…
Αμερικανοί στις Βρετανικές Βάσεις με Συμφωνίες – με γνώση της ΚΚ
Χάρτης των υποστατικών των Αμερικανών 1993 στην Επισκοπή
Τα έγγραφα για το 1993 επιβεβαιώνουν την παρουσία Αμερικανών (Eagle Flight) στις βρετανικές βάσεις με χάρτη των υποστατικών όπου διέμεναν, με Συμφωνία δύο/τριών ετών η οποία ανανεωνόταν. Με τους Αμερικανούς να πληρώνουν ενοίκιο στο ταμείο της RAF Akrotiri επί καθημερινής βάσεως. Το 1993 έμενε στο Ακρωτήρι προσωπικό της Eagle Flight και θα πλήρωναν για ανακαινίσεις των υποστατικών που διέμεναν.
Το Eagle Flight ήταν απόσπασμα του Αμερικανικού Στρατού UB60 Blackhawk helicopters το οποίο βρισκόταν στη RAF Ακρωτηρίου για λόγους ασφάλειας. Ο ρόλος του ήταν να εκτελεί αποστολές από το διεθνές αεροδρόμιο της Λάρνακας εις υποστήριξη της αμερικανικής πρεσβείας στη Βηρυτό. Οι πτήσεις ήταν φανερές με τη πλήρη γνώση της Κυπριακής Κυβέρνησης. Το χρόνο εκείνο οι Βρετανοί συζητούσαν να προσέφερναν Συμφωνία για τρία χρόνια με ημερομηνία λήξης αλλά με προοπτική ανανέωσης. Προηγήθηκε προηγούμενη Συμφωνία για δύο χρόνια με την επιχείρηση Olive Harvest… Έπρεπε αυτές οι συμφωνίες «να γίνονται σύμφωνα με τις υποχρεώσεις που έχουμε βάση της Συνθήκης που επιτρέπει τη χρήση των βρετανικών κυρίαρχων περιοχών από τρίτο μέρος με αυστηρό έλεγχο … Παρόλο που αμφότερες οι περιπτώσεις επιχειρήσεων γίνονται με τη πλήρη γνώση της Κυπριακής Κυβέρνησης, πρέπει να αποφεύγουμε την εντύπωση ότι τα αμερικανικά αποσπάσματα στις ΒΚΠ επεκτείνονται επί μονίμου βάσεως…» τονιζόταν σε έγγραφο 29 Σεπτέμβριου 1993 προς τον Διοικητή των ΒΚΒ.
Η απάντηση 22 Νοεμβρίου 1993. Συμφωνήθηκε επί αυτής της βάσεως η παροχή ενοικιάσεως (lease) δύο ετών, για προσωρινές διευκολύνσεις με επιπρόσθετη πληρωμή…
Η απόφαση 22 Νοεμβρίου 1993 για δύο χρόνια lease προς τους Αμερικανούς
*Ερευνήτρια/δημοσιογράφος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου