Μαύρη επέτειος: 38 χρόνια από το πραξικόπημα στην Κύπρο

Τριάντα οκτώ χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από την αποφράδα ημέρα του προδοτικού πραξικοπήματος της χούντας των Αθηνών και της ΕΟΚΑ Β’ κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας και του τότε νόμιμου προέδρου της, Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄.
Στις 8 και 20 το πρωί, ώρα εκδήλωσης του πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου 1974, ήχησαν οι σειρήνες σε όλες τις ελεύθερες πόλεις της Κύπρου.
Τα πολιτικά κόμματα με διακηρύξεις τους για τη μαύρη επέτειο του πραξικοπήματος εκφράζουν τιμή στους αγωνιστές της αντίστασης και τους πεσόντες για υπεράσπιση της Κυπριακής Δημοκρατίας .
Τονίζουν ακόμα ότι ύψιστος στόχος παραμένει ο τερματισμός της τουρκικής κατοχής και των δεινών του κυπριακού ελληνισμού.

Το εθνικό έγκλημα της χούντας της 21ης Απριλίου, με το Ιουλιανό πραξικόπημα στην Κύπρο και την εισβολή του Αττίλα ακόμη το πληρώνει η Ελλάδα και το μαρτυρικό νησί. Τριάντα οκτώ χρόνια τώρα οι εξελίξεις στο Κυπριακό, αλλά και στα Ελληνοτουρκικά, «σφραγίζονται» από τα τετελεσμένα που επέβαλε η Αγκυρα το 1974. Παίρνοντας τη σκυτάλη από τα χέρια των συνταγματαρχών της Αθήνας υλοποίησε το μακροχρόνιο σχέδιο για διάλυση της αδέσμευτης και ενιαίας Κυπριακής Δημοκρατίας. Η πολύπλοκη και περίτεχνη συνωμοσία, που εκδηλώθηκε στις 15 Ιουλίου 1974, είχε πίσω της ένα πολύχρονο παρελθόν.


Η διαπίστωση αυτή δεν συνιστά πια ιστορικό σενάριο. Τεκμηριώνεται απολύτως για οποιονδήποτε διαθέτει χρόνο και ανατρέξει σε πρωτογενείς και δευτερογενείς πηγές. Ειδικά από το πραξικόπημα του 1967 μέχρι την τραγωδία του 1974 η κυπριακή πτυχή της χούντας είναι «ανοιχτό βιβλίο». Αλλοπρόσαλλη, αλλά με σαφείς στόχους.


Την αποδυνάμωση, την ανατροπή ή την εξόντωση του Μακαρίου, την επιβολή λύσης στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, με κάθε τρόπο. Στην πρώτη και τελευταία περίοδο της εφταετίας, κυρίως, με κάποιου είδους «διπλή ένωση», δηλ. ουσιαστική διχοτόμηση.


Αμέσως μετά την κατάληψη της εξουσίας στην Αθήνα η χούντα ήθελε να ξεμπερδεύει με το «Κάστρο της Μεσογείου». Εκτός των άλλων γενικότερων λόγων, η «κομμουνιστική» Κύπρος ήταν εν δυνάμει κίνδυνος για το ίδιο το δικτατορικό καθεστώς. Από τον Ιούλιο ακόμη του 1967 οργιάζουν οι φήμες για «εξαγωγή» του πραξικοπήματος στο νησί.


Στην πορεία αυτή η χούντα δεν ήταν μόνη της, ούτε μόνο μαζί με Αμερικανούς, Βρετανούς κι άλλους ΝΑΤΟϊκούς εταίρους κάτω από την ομπρέλα του ψυχρού πολέμου. Είχε μαζί της Ελληνες και Ελληνοκύπριους, που συμμετείχαν, στήριξαν και υλοποίησαν, με τον έναν ή άλλον τρόπο, τα σχέδιά της.


Για πολλούς και διάφορους λόγους. Είτε είχαν ως κίνητρο την εξυπηρέτηση ξένων «προστατών» είτε κατέληγαν εκεί λόγω «ιδεολογικών-πολιτικών» επιλογών είτε απλώς κινούνταν από ιδιοτελή συμφέροντα. Αλλοι από αυτούς έτρεφαν αυταπάτες ή και εξαπατήθηκαν, ενώ κάποιοι ίσως συμπράξανε από εθνικιστική ανοησία. Το αποτέλεσμα, πάντως, ήταν η μεγάλη προδοσία. Δεν εγκαταλείφθηκε, όμως, η «ιδέα», η οποία θα εμφανιστεί περισσότερο επεξεργασμένη και τελειοποιημένη πολύ γρήγορα. Ενσαρκώθηκε στο σχέδιο «Απόλλων». Το πιο... μεγαλόπνοο σχέδιο του Γρίβα για την ανατροπή του «νέου τυράννου» Μακαρίου, την κατάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και τη δημιουργία του ΝΑΤΟϊκού άξονα Αθήνα-Λευκωσία-Αγκυρα, με άλλοθι την ένωση του νησιού με την Ελλάδα.


Δ. Χριστόφιας: «Αναβιώνουν φαινόμενα φασιστικής νοοτροπίας»


Από την πλευρά του, ο Κύπριος πρόεδρος Δημήτρης Χριστόφιας διατύπωσε την εκτίμηση ότι «αναβιώνουν και σήμερα φαινόμενα φασιστικής νοοτροπίας» και τόνισε την ανάγκη ότι πρέπει να αποκρουστούν και απομονωθούν.


Σε δηλώσεις του στους δημοσιογράφους, μετά το πέρας του μνημόσυνου για τους πεσόντες στο πραξικόπημα του 1974, ο πρόεδρος Χριστόφιας είπε ότι «η σημερινή μέρα είναι μέρα απότισης τιμής στους ανθρώπους, οι οποίοι όρθωσαν το στήθος τους στα τανκς της Χούντας και στα καλάσνικοφ της ΕΟΚΑ 'Β. Είναι μέρα άντλησης διδαγμάτων, είναι μέρα που υποβάλλει και επιβάλλει συνεχή επαγρύπνηση και συνεχή αγώνα για υπεράσπιση των δημοκρατικών θεσμών».


Δυστυχώς, παρατήρησε, νοοτροπίες όμοιες εκείνων του 1974 και πριν το 1974, αναβιώνουν. «Και το δυστυχώς το τονίζω με κεφαλαία. Θέλω να πιστεύω ότι τελικά άνθρωποι, οι οποίοι μιλούν ελληνικά δεν θα τολμήσουν ξανά να σηκώσουν χέρι πάνω στην Ελλάδα και την Κύπρο», ανέφερε.


Ο Κύπριος πρόεδρος υπογράμμισε ότι η δημοκρατία είναι το πολυτιμότερο αγαθό, το οποίο γεννήθηκε στην Ελλάδα, και θα πρέπει εμείς να τιμούμε τους θεσμούς και, βεβαίως, τους ανθρώπους που έχουν δώσει τη ζωή τους για να την υπερασπιστούν.


Επιπλέον, για μια ακόμη χρονιά ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Χρυσόστομος μετά το μνημόσυνο για τους πεσόντες αντιστασιακούς του πραξικοπήματος του 1974, τέλεσε τρισάγιο και στους τάφους των καταδρομέων, οι οποίοι είχαν επιτεθεί κατά του Προεδρικού Μεγάρου.


«Εμείς σεβόμαστε τον άνθρωπο και ως Εκκλησία είμαστε υποχρεωμένοι οσάκις μας καλούν να προσευχόμαστε για τις ψυχές αυτών που έχουν φύγει», δήλωσε ο Αρχιεπίσκοπος.


Ο Θεός, κατέληξε ο κ. Χρυσόστομος, είναι Εκείνος «που θα τους κατατάξει εκεί που πρέπει».


Ταυτόχρονη δράση
Το σχέδιο φέρει ημερομηνία 17 Σεπτεμβρίου 1972. Αντίγραφό του -ένα από τα πέντε «άκρως απόρρητα»- θα πέσει αργότερα στα χέρια των νόμιμων Αρχών της Κύπρου, όταν θα συλληφθεί ο υπαρχηγός του Γρίβα. Καταλαμβάνει πάνω από 100 δακτυλογραφημένες σελίδες, με παραρτήματα, χάρτες, γενικές και ειδικές οδηγίες.


Στο σύνολο το γνώριζαν μόνο οι Κύπριοι και Ελλαδίτες αρχισυνωμότες. Τα εκτελεστικά όργανα είχαν εικόνα μόνο για το μέρος του σχεδίου, που αφορούσε τον «τομέα ευθύνης» τους. Προβλεπόταν ταυτόχρονη πραξικοπηματική δράση σε όλες τις επαρχίες της Κύπρου - περιέργως εκτός της Κυρήνειας. Για την κατάληψη της εξουσίας στις πέντε επαρχίες (Λευκωσίας, Λεμεσού, Αμμοχώστου, Λάρνακας, Πάφου) είχαν καταστρωθεί πέντε διαφορετικά «Σχέδια Ενεργείας δια την Επιχείρησιν ΑΠΟΛΛΩΝ».


Στο λεπτομερές σχέδιο δίνονταν οδηγίες σχεδόν για τα πάντα. Αλλά για τους Τούρκους -τον πραγματικό και τον μεγαλύτερο κίνδυνο- μόλις αφιερώνονταν μερικές αράδες. Και όχι, βέβαια, για τη συντριβή τους, που κανονικά, υποτίθεται, θα ήταν αναγκαία για να γίνει η Ενωση. «Προσοχή, επισημαινόταν, να μη θιγούν τουρκοκυπριακά χωρία και Τουρκοκύπριοι των πόλεων δια να μη δώσωμεν εις τους Τούρκους επιχειρήματα εναντίον μας».


Η επιμονή του Γρίβα
Δεν έχει πια βαρύνουσα σημασία αν ήταν απλώς «αφέλεια» ή κάτι άλλο να θεωρείται δεδομένο ότι οι Τούρκοι θα έμεναν με χέρια σταυρωμένα. Οτι θα παρακολουθούσαν ως απλοί θεατές τον Γρίβα και τα «παλικάρια» του να καταλαμβάνουν την εξουσία, προκειμένου να προωθήσουν την Ενωση και δεν θα ήταν έτοιμοι απέναντι από την Κυρήνεια, στη Μερσίνα, να εξαπολύσουν τον Αττίλα...


Ο «Απόλλων» θα εφαρμοζόταν τον Ιούλιο του 1973. Ο αρχηγός της ΕΟΚΑ Β επέμεινε στην ημερομηνία. Στο κεφάλαιο «Ειδικαί οδηγίαι», που είχε την υπογραφή «ΑΕ/2» (δηλαδή Γρίβας) τονιζόταν: «Η επιχείρησις πρέπει οπωσδήποτε να εκτελεσθή μέσα Ιουλίου... Παράτασις θα σημάνει κινδύνους, ίσως και ματαίωσίν του».


Ο Γρίβας ήταν περισσότερο κατηγορηματικός για το χρόνο εκτελέσεως του πραξικοπήματος σε μια ειδική παράγραφο των «ειδικών οδηγιών» του που απευθυνόταν προς τον τομεάρχη «Ελεύθερο» (δηλαδή τον Ελληνα ταγματάρχη Καρούσο). Εγραφε εκεί: «Ο Ελεύθερος δύναται να επιζητήση συνάντησιν όταν θα είναι καθ όλα έτοιμος. Πάντως πρέπει να γνωρίζη ότι οιαιδήποτε αλλαγαί εκ τυχόν προτάσεών του πρέπει να είναι δυνατόν να γίνουν εις χρόνον τοιούτον, ώστε η επιχείρησις να αρχίση προ της 20ής Ιουλίου».


Το περίεργο είναι ότι η 20ή Ιουλίου της επόμενης χρονιάς θα γίνει η εισβολή στην Κύπρο. Το καθόλου περίεργο είναι ότι το «Σχέδιον Απόλλων», με μερικές διαφοροποιήσεις, θα μετονομαστεί σε σχέδιο «Αφροδίτη». Με βάση αυτό θα γίνει το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 1974...


Τα σημειώματα
Από την άνοιξη του 1973 και μετά στην Κύπρο αποκαλύπτονταν το ένα μετά το άλλο τα συνωμοτικά σχέδια. Ο Στ. Παπαγεωργίου άλλοτε προπαγανδιστής της ΕΟΚΑ Β και σήμερα ιστοριογράφος των συνωμοσιών κατά της Κύπρου αποκαλύπτει ότι τον Απρίλιο του 1973 τον επισκέφτηκε κάποιος και «...ενεχείρησε φάκελλον, περιέχοντα δελτάριον λευκόν, επί του οποίου ήταν αναγεγραμμένοι οι αριθμοί 1,2,3 και προ εκάστου τούτων η μονογραφή του Στρατηγού (Γρίβα).


Ο αριθμός 1 ήτο η ερώτησις: Να ανατρέψω τον Μακάριον...; Με ευνόητον έκπληξιν ηρώτησα: Και το 2, τι σημαίνει; Η απάντησις ήτο: Αν δεν συμφωνείς με το 1, να προβώ εις δυναμικήν αναμέτρησιν ...; To 3 διάλεγε όποιος δεν συμφωνούσε με το 1 και το 2 και σήμαινε αναβολή των ενεργειών. Αγνωστο είναι το αποτέλεσμα εκείνης της «ψηφοφορίας» των γριβικών, αλλά ο «αρχηγός» προετοιμάζεται πυρετωδώς. Ακόμη και «ασκήσεις» έκανε η ΕΟΚΑ Β. Οπως για παράδειγμα την «Εξπρές Ενα» για να δοκιμαστούν τα συστήματα επικοινωνιών.


Οι συνωμότες προσανατολίζονταν στην ανατίναξη του προεδρικού αυτοκινήτου, με τηλεκατευθυνόμενο σύστημα. Εχει εξακριβωθεί ότι την περίοδο αυτή τρεις ομάδες της ΕΟΚΑ Β «δούλευαν», χωρίς επαφή μεταξύ τους, πάνω σε παρόμοια σχέδια. Είναι βέβαιο ότι τις δύο ομάδες καθοδηγούσε ο ίδιος ο Γρίβας.


Η τρίτη ομάδα, η οποία φαίνεται να κατευθυνόταν από άλλο «κέντρο», σχεδίαζε την εξόντωση του Μακαρίου με υπερσύγχρονο τότε υλικό. Εχουν αναφερθεί κατά καιρούς στοιχεία ότι το είχε αποστείλει η CIA την άνοιξη του 1973.


Πραξικοπήματα με πολλές ομοιότητες
Το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 1974, έχει τουλάχιστον μια θεμελιώδη ομοιότητα με τη δικτατορία της 21ης Απριλίου 1967. Και τα δύο ήταν η τραγική κατάληξη μιας μακρόχρονης συνωμοτικής διαδικασίας. Λίγο μετά την αποβίβαση του στρατηγού Γρίβα στο νησί (τέλη Αυγούστου 1971) είχε ετοιμαστεί το πραξικοπηματικό σχέδιο «Σφενδόνη» (Δεκέμβριος 1971). Είχε εγκριθεί από τη χούντα της Αθήνας κι ήταν -διαπιστωμένα πια σήμερα - εν γνώσει της Ουάσιγκτον και του Λονδίνου. Ηταν η εποχή που ο Μακάριος, διαπιστώνοντας τα διχοτομικά σχέδια και δεχόμενος τις έντονες πιέσεις της Αθήνας προς την κατεύθυνση αυτή, επισκεπτόταν τη Μόσχα.


Είχε προηγηθεί (Μάρτιος 1970) η πρώτη απόπειρα δολοφονίας κατά του Μακαρίου, οργανωμένη από χουντικούς Ελληνες αξιωματικούς, που υπηρετούσαν στην Κύπρο, με ελικόπτερο.


Στη Μόσχα
Μετά εκείνη την απόπειρα είχε καταστρωθεί το σχέδιο «Ερμής». Αποκαλύφτηκε, όμως, και ματαιώθηκε. Με φόντο όλα αυτά


ο Μακάριος εξασφάλιζε, με την επίσκεψή του στην ΕΣΣΔ, τη διαβεβαίωση ότι η ότι η Μόσχα δεν θα επιτρέψει εξωτερική εισβολή στο νησί, εφόσον η κυβέρνηση της Κύπρου δεν επιτρέψει ανατροπή της εκ των έσω. Το σχέδιο «Σφενδόνη» θα έμπαινε σε εφαρμογή στις 14 Φεβρουαρίου 1972. Εγινε, όμως, γνωστό και 200.000 λαού έζωσαν την Αρχιεπισκοπή και το ματαίωσαν. Η Αγκυρα τότε ήταν ενήμερη για την εκδήλωσή του, όπως αποκαλύφτηκε αργότερα σε δίκες.


Η Τουρκία, καταλλήλως ειδοποιημένη, ετοιμάστηκε. Και όταν το πραξικόπημα ματαιώθηκε -έτσι νομίζαμε, αλλ απλώς ανεβλήθη - η Τουρκία ζήτησε και έλαβε από τις ΗΠΑ βοήθεια για τις ετοιμασίες της εισβολής της, που θα ακολουθούσε το πραξικόπημα.


Επιχείρηση με παγιδευμένα αυτοκίνητα
Ενα από τα παρεμφερή σχέδια του Γρίβα είχε αρχικά την ονομασία «Φλόγα». Ο αρχηγός της ΕΟΚΑ Β έδωσε προφορικές και γραπτές οδηγίες για την εκτέλεσή του. Προβλεπόταν η ανατίναξη ταυ προεδρικού αυτοκινήτου κάποιο μεσημέρι, καθώς ο Μακάριος θα γύριζε από το Προεδρικό Μέγαρο στην Αρχιεπισκοπή.


Η πυροδότηση θα γινόταν μέσω «δεκτών», οι οποίοι θα έπαιρναν το σήμα από πομπό που θα ήταν εγκαταστημένος 400 περίπου μέτρα μακριά από το τείχος της Αρχιεπισκοπής. Η επιχείρηση είχε όμως τις δυσκολίες της. Σε μια δοκιμή αποδείχτηκε ότι πράγματι


ο «δέκτης» ήταν πολύ ευαίσθητος και επηρεαζόταν από άλλα σήματα. Το όλο σύστημα τελειοποιήθηκε και, καθώς το σχέδιο αποκαλύφτηκε ύστερα από συλλήψεις ηγετικών στελεχών της ΕΟΚΑ Β, άλλαξε. Ονομάστηκε «Λάμψις».


Το... ναυάγιο
Τον Σεπτέμβριο του 1973 έγινε η τελική δοκιμή. Αυτοκίνητο της ΕΟΚΑ Β με τον σχετικό εξοπλισμό προσέγγισε την Αρχιεπισκοπή και έμεινε εκεί περιμένοντας το σήμα από τον πομπό, όταν θα περνούσε δίπλα του το αυτοκίνητο με το Μακάριο. Η ομάδα που είχε αναλάβει την επιχείρηση ειδοποίησε τον Γρίβα: «Αρχηγέ, όλα έτοιμα. Η Λάμψις μπορεί να γίνει όποτε θέλετε».


Ο «αρχηγός» απάντησε τον Οκτώβριο ότι σύντομα θα τους έστελνε χρήματα για να αγοράσουν τρία κλειστά φορτηγά που χρειάζονταν για τα εκρηκτικά. Μέχρι τον θάνατό του όμως (Ιανουάριος 1974) ούτε χρήματα έστειλε ούτε και στο σχέδιο δόθηκε συνέχεια. Είχε μεσολαβήσει και η αλλαγή χουντικής φρουράς στην Αθήνα (Νοέμβριος 1973) και εκπονούνταν τα νέα σχέδια με τη γνωστή κατάληξη...


1959-1960: Οι δύο συμφωνίες
Στη διάσκεψη της Ζυρίχης (11 Φεβρουαρίου 1959), επέρχεται συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας για «λύση» του Κυπριακού. Οκτώ μέρες αργότερα, μετά από διάσκεψη στο Λονδίνο, με τη συμμετοχή Ελλάδας, Τουρκίας, Βρετανίας και των δύο κοινοτήτων της Κύπρου, υπογράφηκε συμφωνία με φόντο τις απειλές για διχοτόμηση.


Με τις περίφημες συμφωνίες Ζυρίχης - Λονδίνου η Κύπρος των δυο κοινοτήτων ανακηρύσσεται ανεξάρτητο κράτος (16 Αυγούστου 1960) με Πρόεδρο τον Μακάριο και Τουρκοκύπριο αντιπρόεδρο.


1963 - 1964: Η καταγγελία των συμφωνιών και οι βομβαρδισμοί
Ο Μακάριος καταγγέλλει τα γνωστά 13 σημεία των συμφωνιών, αλλά οι συνταγματικές τροποποιήσεις του απορρίπτονται. Οι Τουρκοκύπριοι αποχωρούν από την κυβέρνηση. Τα εθνικιστικά στοιχεία των δύο κοινοτήτων οργανώνουν ένοπλες τρομοκρατικές ομάδες. Συμπτύσσεται ο πρώτος θύλακας υπό τα φτερά των τουρκικών στρατευμάτων (ΤΟΥΡΔΥΚ), τουρκικά αεροπλάνα εμφανίζονται και η Αγκυρα απειλεί με εισβολή. Ειρηνευτική δύναμη του ΟΗΕ στο νησί.


Συγκροτείται η Εθνική Φρουρά, ενώ αποστέλλεται από την κυβέρνηση Γ. Παπανδρέου ελληνική μεραρχία στο νησί. Κλιμακώνονται οι εθνικιστικές συγκρούσεις μεταξύ ακροδεξιών ομάδων και των δύο κοινοτήτων. Οι Τουρκοκύπριοι εγκαταλείπουν μαζικά τα μεικτά χωριά.


Η εξέλιξη αυτή οδηγεί σε μάχες στον θύλακα Μανσούρας-Κοκκίνων. Η Αγκυρα βομβαρδίζει τον Αύγουστο την περιοχή Τηλλυρίας (100 νεκροί και πολλοί τραυματίες) και η εισβολή αποτρέπεται χάρη στην παρέμβαση της ΕΣΣΔ του Ν. Χρουστσόφ.


1965: Η παρέμβαση του ΟΗΕ
Τον Μάρτιο ο γ.γ. του ΟΗΕ διορίζει μεσολαβητή για το Κυπριακό τον Γκάλo Πλάζα. Στις λογικές προτάσεις για μια μη διχοτομική λύση αντιδρά η Αγκυρα. Η κυβέρνηση Στεφανόπουλου αρχίζει απευθείας επαφές με την Τουρκία για την Κύπρο, ενώ ο Μακάριος εμμένει σταθερά στη διεθνοποίηση. Παράλληλα, η ελληνική κυβέρνηση εκφράζει την υποστήριξή της στον Γρίβα, που υπονομεύει πια τον Μακάριο. Ο ΟΗΕ, ανησυχώντας για την τουρκική απειλή, εγκρίνει το ψήφισμα 2077: «Η Κύπρος, ως ισότιμο μέλος του ΟΗΕ δικαιούται και πρέπει να απολαμβάνει πλήρη κυριαρχία και ανεξαρτησία χωρίς καμιά ξένη επέμβαση...»


1966-67: Η Αθήνα... πιάνει δουλειά
Ενώ ο Γρίβας αναλαμβάνει τη διοίκηση όλων των στρατιωτικών δυνάμεων στην Κύπρο «εν καιρώ πολέμου και ειρήνης», ο Μακάριος αποφασίζει να στηριχθεί και να εξοπλίσει την έμπιστη στον ίδιο αστυνομία. Παραγγέλλει όπλα από την Τσεχοσλοβακία.


Η μαύρη χρονιά αρχίζει (Φεβρουάριος 1967) με τις ασφυκτικές πιέσεις της Αθήνας στον Μακάριο προκειμένου να συμφωνήσει, ουσιαστικά, σε μορφή διπλή ένωσης.


madata.gr
ΣΑΣ ΑΡΕΣΕ; ΚΑΝΤΕ LIKE... ΚΛΙΚ ΣΤΟ (Mου αρέσει!)  
 Γίνετε φίλοι μας, στη σελίδα μας στο facebook: http://www.facebook.com/vatolakkiotis
Στείλτε μας τις απόψεις σας, τα άρθρα σας, τις καταγγελίες σας και οτιδήποτε θέλετε στο email: kostasdigos@yahoo.gr

Europa Casino